Tuesday, July 30, 2019

A Black Man at the Busy Intersection

One day I was walking to my home from Lucky 97, Edmonton Down town. I used to live in 113 ST, 107 Ave. When I was walking along the walkway towards the West in 112 St, I saw a black man standing under the traffic light pole at the intersection of 113 St. I had a grocery bag in my hand. While walking I saw him chasing a white man with his hand extended in the posture of punch. Then he abruptly turned around and run towards the road that one of the driving vehicle nearly hit him. I stopped at the intersection to cross the road. I saw him swinging his hands and yelling. There was a bike at the sidewalk upside down. When I saw him comming towards me, I walked further down crossing 113 ST. I did not want to be hit by him. It was no meaning to fight with him because he was completely mad. I heard him saying,"this fucking country is liar, fucking lire. These people have the same white skin. I don't give a shit.'" He was acting as a mad bull on the street of India. When I crossed 107 Ave and arived in front of my home, I saw him kicking a white man. The white man was defending, but not kicking him back. At the same time another white from my building ran across the road and stood in between them. Then he raised his fist up to the nose maintained the posture of martial art. His wife ran towards the scene crying, however she was stopped by a police officer.
On the other side of the road, at the parking lot of shell gas station I saw an ambulance standing. Soon there came another police officer. Both the police offices asked the white normal people leave the scene. But the black guy was still yelling. I was expecing the police officers would arrest him immideately, but they did not. I thought they might be waiting for back up. The black guy was skinny and small. If they wanted to arrest, they could make it there. There was no reason to wait for any further evidences. He was chasing people who were using side walk, running on the middle of the road throwing the drivers at high risk of collision. A Mexican who used to live at the basement apartment told me that the black guy was there for long creating scene, throwing fist to the people walking on the road. But the police could not arrest him. He road on the bike in front of them, yelled at them 'fucking liers, racist'  and paddled towards the eastbound. It was a terrific scene to most of the Canadians who grew up in the peace envirnment.
I would like to add one more incident in this chapter. The day before this incident happened, I was working at group home #66 located 97 st, 107 ave. I was on the 2nd floor and as my shift was going to be over in a few minutes, I was looking out of the window which was facing 97 street east. I saw a black truck pulled over by the police. There were three people in the two-seater truck, two women and one man. The police officer got the information of the truck and came back to his car to write a ticket, I saw a man from the truck running along the sidewalk. Then the police officer followed him and they fight on the middle of the road. I saw the man punching the police officer and the police officer trying to arrest him. The scene was bizzere. In a minute or two four police car arrived. They arrested two women from the pulled over truck. Some of them went to assist the police who was still chasing the guy. He used the paper spray to arrest the guy, but he could not catch him. The man fled in front of the dozens f the police officers. He might be arrested later on, however I did not see him being handcuffed and pushed in to the police car.
These two separate incidents in the same area, downtown, shows that how criminal activities are increasing these days in Edmonton. We can see people walking on the streets at night carring large backpacks. 99 percentage of these people do drugs and sell drugs. They are the street people who work for the giant drug dealer who is runnung his business underground. If we go to the large abandoned buildings, we can see hundreds of the homeless people swarming around doing drugs. They have knives and other weapons which can be potential harm to anyone. But police can not do anything if they dont have the evidences. They can not search their backpacks unless they put them under arrest. I have seen the drug dealers doing drugs right after the police left the scene. Night time is the busy time for those people. Sometimes I drive through the 118th avenue where dozens of drug dealers found loitering around. Some of them are the pimps waiting to be picked up by kind and generous guy and offer a blowjob in his truck. This is how they make living and save some money for casino.
Casino is the worst place for the peole who have drug business and other criminal background. Most of the time these peple appear at the midnight and go straight to the isolated area. They pretend as if they are playing the game. In fact, they have the drug exchange. The drug users can be seen everywhere; on the street, at the superstore, at the park, at the train staton. There is not a single place hich is away from such people. Apartment buildings, single homes, public buildings are not away from these people. I will give an example form my own apartment building. At that thime I was the residence manager of the building. I used to manage two buildings in downtown for Braden Equities Inc. One morning when I went down to the basement for boiler checks, I heard snoring from the stairwell. First, I thought it would be from one of the basement suits. As I come across the laundry room, I saw a man sleeping. He was the one who was snoring so loudly. There were smokes and other packages of unknown substances which for sure were drugs. A twenty dollar bill and credit cards were on the washing machine. I gave him a shout three times, but he did not response at all. Then I called #911 and informed that there was a man sleeping in the laundry room. He looked like under the infulence drugs. I wanted to call police for tresspassing and drug use and abuse. But in two minutes two paramedics showed up. They woke him up and helped him in collecting drugs. Then they took him to the paramedics truck and offered their service. I was disappointed.
In the afternoon while I was on the duty got a call from EPS asking me if I needed any help. I told him that I wanted their help at the first call. Since paramedics took him with special care to their truck, I did not need any assistence from the police. I wanted them at the first hand so that they could arrest under the break and enter and also for illegal druge use.  After a few days of the first incidence, I found a man sleeping in the third floor stairell parking a bike on the side. It was first seen by my mom who was strolling in the hallway since there was cold outside. When I approached him on the top of the stairwell, he woke up, looked at me as if I was the one who had trespassed. Them he carried his bike on the soldier and exited from the main door.
These are a few examples I have mentioned as a examples of the pity crimes. There are actually many major crimes happening on the daily basis in the city. If you call  the police for non emergency line reporting a theft or threat, the approximate waiting time could be six to twelve hours. You can not expect a help from the police immediately. If you see someone stealing your bike from the parking right now and call the police, think you are just the passing information to them. There is no gurentee that they can response immediately, arrest the thief and give you the justice.





Friday, July 26, 2019

निर्दोश यि ऑखाहरू

संसारको पल्लो कुनामा बसेर
लाटोकोसेरो झै रातभर जाग्दै गर्दा
फेसबुकको भित्तामा टॉसियका
अनगिन्ति चित्रहरूको भिडमा
मेरै देश खोजिरहन्छन्
हरपल हरपल
यि निर्दोश ऑखाहरू

झोक्रायको अनुहारबाट
बनावटि मुस्कान छर्दै
“हाई, हाउ आर या” भन्दै गर्दा
धौलागिरि झै हॉस्ने
मेरै छरछिमेकी, ईष्टमित्र,दाजुभाईहरूको
अनुहार खोजिरहन्छन्
निर्दोष यि ऑखाहरू

घन्टा घन्टामा डलरको हिसाब गर्दै गर्दा
रूपियामा मेटामोर्फिस हुन्छ समय
भुगोलको परिधी नाघेर
अलग्गै पहिचान बनाऊने यात्रामा
कैयौ पल्ट आफैलाई बिर्सिदिन्छ समय
र भित्ता भित्तामा टासियका रंगिन चित्रहरू बिच
आफैलाई खोजिरहन्छन्
निर्दोष यि ऑखाहरू

लेउ लागेको चट्टान जस्तै
चिप्ला सडकहरूमा बिस्तारै टेक्दै गर्दा
माकुरोको जालो भित्र फसेजस्तै लाग्छ
चिम्नीले जस्तै धुवा छोड्दै
एक एक पाईलाहरू घिसार्दै
गोब्रेकिरो झै छातिभित्र सपना च्यापेर
ढलपल ढलपल हिड्दै गर्दा
ढोरपाटन र धौलागिरीका पदमार्गहरू
खोजिरहन्छन्
निर्दोश यि ऑखाहरू

तार छुटेको सितार
र सुरताल भत्कियको सारङ्गि झै
कामको भाषा बोल्दै गर्दा
भाब र भाषाको मेल कहिल्यै भेट्दिन म
तब पॉऊछु आफैलाई रित्तो रित्तो
मकैबारिमा ठिङ्ग ऊभिएको
स्केयरक्रो झै एक्लो एक्लो
ठिक त्यसैबेला लालहित भैदिन्छन
मेरा ऑखाहरू
मुनामदन र भक्तिमालाका स्लोकहरू खुट्याउन।




















Thursday, July 25, 2019

ऊ कैयौ पल्ट फिनिक्स झै
आफ्नै बिगतबाट बौरियो
ऐठनले घॉटि थिच्दा
खुट्टा तन्काएर ब्युझ्यो
मुर्ख सिंहले झै आफ्नै छाँया नचिन्दा
आफैलाई कैयौपल्ट हत्या गर्यो
पुन आफ्नै अस्तुबाट टाऊको उठायो
र शिखन्डि झै
लिङ्ग परिबर्तन हुने आशामा
भिष्मपितामहहरू मरेको हेर्दैछ।

लब्जावती झार झै चुम्रियको उसको अनुहार
एकान्तमा आफैसंग खिस्स हॉस्छ
खिया लाईसकेका दातहरूको बिचमा
सिन्को छिराएर आफ्नै बिगत कोट्याउछ
ओईलाइसकेका ऑखाका ढकनि खोल्छ
चाउरिएका गालामाथि खस्रा हत्केलाले सुम्सुम्याछ
तर छोड्दैन ऊ सकुनि पासा हान्न
र हराईरहने छ कैयौ युधिष्ठिरहरूलाई।

लिगलिगे दौडमा बलिष्टहरूलाई हराउदै
राज्यरोहणको उत्सब मनाईरहेको ऊ
ईतिहासको भर्याङबाट गर्ल्याम्म ढलेको बेला
दुर्योधन बनेर कर्णहरूलाई साथ लिदै
दिनदहाडै सभागृहहरूमा
सयौ द्रोपदीहरूको चिरहरण गर्दैछ
र यो देशका अर्जुन र भिमहरू
मुखदर्शक बनेर
द्राव्परयुगको कृष्णअबतार कुरिरहेछन्।



Monday, July 22, 2019

बनबासको अनुभब

“यदि तिमी रोममा छौ भने रोमन जस्तै बन।” सेन्ट अम्ब्रोसको यो भनाइ हाम्रा समाजबादी दलका नेता डा बाबुराम भट्टराईले बेला बेला ट्विट गरिराख्छन।जनकपुर जादा होस या बझाङ नेताहरू भोट खसाल्नकै लागि भएपनि नौटकि गर्न सिपालु छन्। क्यानडाका प्रधानमन्त्रि जस्टिन टुडोले २०१८ मा  भारत भ्रमणको बेला सिखहरूको पहिरन पहिरेर निकै चर्चामा आएका थिए। क्यानाडामा थुप्रै शिख भोटरहरू भएकोले उनले यो नाटक गरेका हुन भनेर अड्कल गर्न खासै गाह्रो पर्दैन । हामि देशै छोडेर अर्को देशको नागरिता लिएर बसेकाले त कति गर्नु पर्छ नाटक कति। त्यसै भनेका थिएनन् सेक्सपियरले “जिन्दगी एक नाटक हो भनेर।”

त्यस्तै नाटकको एउटा अंश थियो बनबास अर्थात् क्यम्पिङ्ग। कुनै जंगलमा होस् या कुनै पोखरीको छेउछाउ पोलिस्टर तथा नाइलनको कपडाका छाना स्टिलको डन्डीमा  अडाएर, र तिनै डन्डीमा रसिले कसेर बास बस्ने घरलाई क्यम्पिङ्ग भनिदो रैछ। ति पनि विभिन्न साइज अनुसारका, दाम अनुसारका हुदा रहेछन। कोहि बाटुला , कोहि लाम्चा , कोहि छाता जस्ता गरेका। जस्तो खोज्यो त्यस्तै पाइने। अनि हामीलाई चाही देखाउनकै लागि भए पनि किन्नु पर्ने र एकपल्ट भएपनि समरमा बनबास पस्न पर्ने।

पहिलो दिन क्याम्प गाड्न सिक्नकै लागि हर्लेक पार्क पुगे। टेन्ट गाड्न कोशिश गर्दा गर्दै  गोरिले देखेर थाहा पाइछ कि हामि त्यो टेन्ट गाड्न जान्दैनौ  भन्ने, हास्दै आई नजिक र भनि " यु गाइज नीड एनी हेल्प ?" लाज मानेर भयो र मैले पनि भन्दे "एस।' अनि उसले कता कता ति स्टिलका डण्डा खासखुस छिराई। अनि तिनै डण्डा चारकोछामा लगेर गाडी।  तनक्क तन्काउदै डोरी कस्दै गर्दा गर्दै घरै तयार भयो झ्याल ढोका सहितको। मैले निच्च हान्दै "थ्याँक्यु" भने। ऊ मुसुक्क हाँस्दै हिडी त्यहाँ बाट।  त्यसपछि बरु  टेन्ट गाड्न अरुलाई सिकाइयो।  आफुलाई कसैले सिकाउन परेन। त्यो दिन केटा केटि कम्ता रमाएनन।  आफुलाई चाई नाटकै गरेजस्तो भयो।

त्यसपछि बास्तबिक  बनबास जाने योजना बन्यो साथिहरुसंग। तिलक, डिल्ली, कमल, हिरामणि, बुद्धि लगाएतका  लक्का जवानहरुको टोलीले स्थान निर्धारण गर्यो वाबामुन लेक।  यो लेक एडमन्टनदेखि करिब एकसय किलोमिटर पश्चिम एल्लोहेड हाइवेमा पर्दछ। पहिले सपरिवार जाने भनेर  छलफल चल्यो। पछि केहि साथीहरुले बच्चाहरु सानो सानो भएको र जंगलमा रातको बेला टेन्टमा भालुको खतरा हुनसक्ने कुरो गरे। अन्त्यमा परिवारलाई नलगी केटाहरु मात्र बनबास पस्ने कुरो भयो। बनबास पस्नुको मुख्य उद्देश्य चाही लगातार कामको स्ट्रेसलाई केहि छिन भएपनि जंगलमा लगेर बिसाउने थियो। भेट भएर छलफल गर्नु, कार्य बिभाजन गर्नु भन्ने कुरा नेपालतिरै छोडेर आएको अवस्था थियो सबैको। कोहि साथीहरु अठार घण्टा सातै दिन काम  हान्थे, भने कसले मिलेजती घण्टा हान्थे। यो घण्टा हान्ने प्रतिस्प्रधा चलेको बेला कस्को फुर्सद टिमहर्टनमा गएर, कफी किनेर छलफल चलाउने। हावामै बन्यो मेसेन्जर क्याम्पिङ्ग ग्रुप। त्यसपछि छिन् छिन् मै टिंग टिंग सुरु हुन थाल्यो।
सबै साथीहरु काममै हुन्थे तर रेस्पोन्स चाहि गरिहाल्ने। फोन सबैको हातमा हुन्थ्यो। खल्तीमा भएपनि टिंग बज्नासाथ सबैले हेरिहाल्थे। ढाट्न पनि नमिल्ने हेरिन भनेर त्यहि स्क्रिनमा फुटो फुत्त फुत्त निस्कथ्यो।

कामको बाडफाड भयो मेसेन्जरबाटै। मुख्य कुरो थियो टेन्ट, खाने कुरा र पिउने जिनिस। टेन्टले पानि परेपनि टाउको सम्म जोगाउन पाइन्थ्यो । तरल पदार्थ भए बुरुक्क बुरुक्क उफ्रिन भैहाल्यो संगीतको तालमा संगीतको तालमा नभएपनि।  कार्यक्रमको संयोजक म नै भए। एउटा टेन्ट मै संग थियो सात आठ जनासम्म अट्ने।साथीहरुले पनि आफुसंग भएको टेन्ट बोके। सबै टेन्ट खोल्न परेन। सबैले सिलिपिंग ब्याग अनिबार्य लैजाने निर्णय पनि गरियो। कसैले पानि, कसैले कुख्राको खुट्टा,कसैले काक्रो र गाजर, कसैले पेपर प्लेट, कसैले भटमास साँधेको, कसैले खसिको भुटन र कसैले तरल पदार्थ गर्दै कामको बाँडफाड पनि भयो।

ढिलोमा बाह्र बजे सबैजना क्याम्प गिराउनमा पुग्ने र सबभन्दा पहिले पुग्नेले आफ्नो टेन्ट गाड्ने स्थान रोक्ने कुरो भयो। यहि सल्लाह बमोजिम तिलक र म लगाएतका साथीहरु क्याम्प गिराउनमा सबभन्दा पहिले पुग्यौ र आफ्नो ठाँउ रोक्यौ। क्याम्प बुक गर्ने अफिसबाट आफ्नो घडेरीको खोजि गर्दै छिरियो जंगलतिर। जादै गर्दा गाई बाख्रा चराएको रानीबनको याद आयो मलाई । फरक के थियो भने रानी बनमा गाई, गोरु, भेडा, बाख्रा चरिरहेका हुन्थे।  गोठाला गोठाल्नीहरुले लोकगित घन्काइरहेको सुनिन्थ्यो र आफुले पनि "रानीबनमा साइलि" भन्दै गित गाइन्थ्यो। यहाँ त बनभरि सेता, निला, काला टेन्टहरु भित्र र बाहिर भेडा बाख्रा जस्तै मान्छेहरु थिए। लाइनै संग बाटोको दाँया र बाँया कतै टेन्ट गाडेका त कतै आर भी ट्रेलर पार्क गरेका। यी आर भी भन्ने पनि अचम्मैको हुदो रैछ।  त्यहि भित्र भान्छा घर, सुत्ने कोठा, हग्ने र मुत्ने ठाउँ। घरै बोकेर ल्याए जस्तो। कस्तो मजा। त्यो मजा लिनलाई अलि धेरै डलर लाग्दो रैछ। हामि मध्यकै एकजनाले भन्यो "घरमै बस्न थियो भने किन बनबास छिरेका होलान यी खैरे हरु।  धेरै घण्टा हानेर थोरै डलर कमाउनेको लागी भने तिनै प्लास्टिकका छाना नै उत्तम थिए। जंगलमा पनि वर्ग बिभाजन भएजस्तो लाग्यो।

हाम्रो घडेरीको नम्बर थियो १८२। पाँच धुर जतिको जग्गामा एउटा बेन्च र टेबल गाडेको थियो भने उसको नजिकै एउटा फलामको चुलो कुखराको खुट्टा पोल्नलाई बनाएको थियो। कालो न कालो खिया लागेको त्यो चुलोमा कतिले गाइको माशु पोले होलान त कतिले सुंगुरको। चुलो सफा नगरी छोडेको रैछ  अघिल्लो टोलीले। अलि अलि त पुछपाछ पारियो तर राम्रो सँग सफा गर्नलाई साधन थिएन। तर पनि सके जति घोटियो। किनेर लगेको दाउरा जोरेर आगो सल्काइयो।  जंगलभरि सुकेका दाउरा थिए तरपनि त्यहाँ जानेहरुले दाउरा किन्नै पर्दथ्यो। जंगलबाट खोजेर बाल्न मनाई थियो।तरपनि साथीहरु जंगलभित्र छिरेर दुइचारओटा सुकेका हाँगा ल्याइहाले।

 एकैछिनमा कुइरिमन्दल धुवा पुत्याउन थाल्यो चुलोमा।  केहि साथीहरुले कोराना क्रयाक पारिसकेछन अघिनै।
आगो दन्किन थालेपछि पूर्ण ,तिलक र मुक्तिले कुखुराको खुट्टाहरु पोल्न शुरु गरे।  म भने लागे घर बनाउन तिर। बिष्णु र डिल्लीले किला ठोकठाक गर्न सहयोग गरे।घर बनाइसकेपछि हल्का फुल्का स्न्याक खानेतिर लागियो।  खुट्टा राम्रो संग त पाक्यो पाकेन तर अलि अलि डढेर कालो भएपछि सितन भैहाल्यो। केहीबेरसम्म क्रयाक क्रयाक आवाज आइरह्यो।
ओरिपरिको हरियो जंगल रंगिन देखिन थालेपछि केहि पर भएको वबामुन तलाउको किनारतिर जाने कुरो चल्यो। भोलिबल र पानीका बोतलहरु बोकेर  लागियो लेकतिर। लेक पुग्नासाथ् सुरुभयो फोटो खिच्ने महान कर्म। थरि थरिका फोटा र सेल्फी खिचिसकेपछि लागियो बीच भोलिबल गिराउन तिर। त्यतिन्जेल अर्को मित्र  बुद्धि आचार्य पनि आइपुग्नुभएको थियो।

हल्का शरीरले ग्रभिटी लुज गरेको बेला भोलिबल खेल्नुको मज्जा पनि बेग्लै हुदो रैछ। तर धेरै बेर बल ठोक्दा  ठोक्दा घाँटी सुकेर प्याक प्याक भयो।  बोतलको पानि अघिनै रित्तिसकेछ। खेल्न शिपालु नभए पनि हातमा बल परेको बेला सबैले सकेको दनक दिइन्थ्यो। लेकको छेउछाउ गोरे गोरेनीहरु अंकमाल गरेर सुन्दर तलाउको रसपान गर्दै थिए।  बेला बेला ओठ जोडेर आँखा बन्द गर्दथे धेरै बेर सम्म। यसरि लेकको छेउछाउ जानेहरु प्राय बयस्क  केटाकेटिहरुको जोडी नै थियो। हामि उस्तै उमेरका केटाहरु हात काँधमाथि राख्दै फोटो खिचेको देख्दा उनीहरुको अनुहारमा अचम्मभाब देखिन्थ्यो। के गर्ने हामि स्कुलबाट निस्कदा हातेमालो गरेको बानि बेला बेला जुक्केर यहाँ पनि गरिदो रैछ।  जे होस् 'हु केयर्स' भन्दै लागियो जंगलको बिचमा रहेको हाम्रो झुपडीतिर।

जंगलको झुपडी सम्म पुग्दा सबैका खुट्टा दरा भैसकेको थियो। तत्कालै शुरु भयो क्रयाक क्रुक।डिनरको लागि पिजा थियो। भटमास साँधेको, चिउरा, भुजा, अचार, बदेलको सेकुवा, हरिणको भुटुवा, हरियो सलाद, थरि थरिका फलफूलहरु खान बाँकी नै थियो। सबैको मन कोरोना र सलादमा बढी थियो।अलि अलि च्यास चुस्स सबै थोक खाइयो। रात ढल्किदै जादा एकथान खैरेका जोडीले परिपट्टीको झुपडी बाहिरै सामसुम गर्न थाले। हार्म्रो ग्यांग को चोरनजर पर्न थालेछ क्यारे एकैछिनमा भित्र छिरे। जति जति रात पर्दै थियो त्यति त्यति बन्दै गयो सगीतमय बाताबरण। स्पिकरमा बज्दै थियो " बाग्लुङ्ग कालिका "। बाजाताल भनेपछि सबै बुरुक बुरुक नाच्न थालिहालियो। केहीबेर पछि सुरु भयो पुर्बेली भाका। अलिबेर पछि भाका साका कसलाई बाल मतलब भयो, स्पिकरबाट भाषण बजेपनी साथीहरुको नाँच उत्कृष्ठको पनि पराकाष्ठ भयो। कतैबाट कम्प्लेन आउछ कि भन्ने डर भने अलि अलि जिवितै थियो।

बद्रि पंगेनीको लोक भाका "ट्यांककुटी ट्यांकुटी झ्याई" संगै ग्रुप डान्सले फेरो मार्दै गर्दा नजिकैको जंगलमा भालुको कुनै जनावरको आवाज आयो। एकदुई पल्ट राम्रोसंग सुनेपछि भालुको आवाज भन्ने पक्का भयो। भालुको आवाज सुन्ने बितिकै दुई तिन जना साथीहरु आफ्नो आफ्नो गाडीभित्र पसेर ज्यानको सुरक्षा गर्न लागे। उनिहरुलाई  सायद तरल पदार्थले छोडिसकेको हुनुपर्छ। कतिपयलाई भने भालु कराएको हो कि भाँले मतलबै भएन। भाँलु तिन चार चोटी सम्म नजिकै नजिकै कराइरहेको थियो। जंगलका सबैजसो टेन्टहरु सुन्य थिए। आर भी हुनेहरु ढुक्क सँग सुत्ने नै भए। मध्यरातमा सबै साथीहरु थाकेको अवस्था थियो। सबैजसो भालुको डरले गर्दा आफ्नो आफ्नो गाडी मै सुत्ने कुरो भयो।  म लगाएतका तिन चार जना साथीहरु टेन्टको छेउमा बियर स्प्रे राखेर सुतियो।  डर त थियो, तर टेन्टमा  बस्ने रहरले बनबास छिरेको हामि यहि नै बेस भनेर चारैतिरबाट बन्द गरेर यसैमा सुतियो।

बिहानतिर टेन्टभित्रको अवस्था एकदम भयाबह थियो। भयाबह भालुको कारणले होइन कि साँधेको भटमासको कारणले। बल्ल बल्ल झ्याल खोलेर स्वास प्रस्वास सहज बनाइयो। कतिपय घुर्दै थिए बाताबरणको प्रबाह नगरी। उज्यालो नहुदै धेरैजसो साथीहरु घण्टा हान्न कुदिहाले। म लगाएतका  साथीहरु कमल, तिलक, बिष्णु , विष्णुमणि, डिल्ली लागियो सरसफाई कार्यक्रममा। बिहान सबै नुन खाएको कुख्रा जस्तै भएको अवस्था थियो। तर एकदिन पुरै छुट्टी भएकोले त्यसको भरपुर सदुपयोग गर्नको लागि सरसफाई सकेर वाबमुन लेकतिर लागियो पानीमाथि मोटर चलाउने भन्दै।

एकैछिन तलाउको छेउछाउ घुमियो। मान्छेहरु थरि थरिका मोटर बोटमा कुदिरहेका थिए। कोहि जोडी काठकै डुंगामा थिए भने कोहि आधुनिक स्वचालित ढुंगामा। सबैको सल्लाह भयो एकैछिन भएपनि त्यो आधुनिक डुंगामाथि जलसवार गर्ने। एउटा मोटरबोट एक घण्टाको लागि दुई सय पचास डलरमा भाडामा लिएर पसियो तलाउ भित्र। १९.२ लामो र ६.६ चौडा क्षेत्रफल मा फैलिएको यो तलाउ अत्यन्तै सुन्दर थियो। लाइसेन्स एकजनाको राखेपनि सबैजनाले पालै पालो पानि मोटर चलाइयो। कति कति बेला साथीहरुको जोशले चिलगाडी उढाएझैँ  हावामा कुदाउथे। 'जिन्दगि  यतिकै पो हो कि' भन्ने पनि भैयो  बेला बेला।  जे होस् सबैले पालै पालो चलाईयो र मज्जा लुटियो। कता कता परिवारसंगै संगै भएको भए कति रमाइलो हुनेथियो भन्ने मनमा भइरह्यो। केहिदिन अघि सबै साथीहरु परिवार सहित गएका थियौ त्यहि तलाउको छेउ, तर अर्को पट्टि। त्यहाँ कुनै पनि भाडामा दिने मोटरबोट थिएन। बनभोज खायौ र फर्कियौ। त्यतिबेला बुढीहरुको गुनासो थियो "खै मोटरबोट चड्ने भनेको , हामीहरुलाई केटाकेटीहरु जिम्मा लगाएर आफु मस्ती गर्ने हो।" हुनपनि प्राय त्यस्तै भैदिन्छ जहाँ जादा पनि। त्यो दिनपनि हामीहरु त्यहाँबाट निस्केर भोलिबल खेल्न गएका थियौ । ऊतै हरायौ धेरैबेर।

तलाउबाट फर्कने बेला पोर्ट नजिकै मेरो पालो थियो मोटरबोट हाक्ने। तलाउभित्र जस्तै जोशै जोशमा चलाईएछ, धन्न बोट नै पानीको सतह भन्दा बाहिर गएर नठोक्किएको। अब कतै पैसो तिर्न पर्ने हो कि भनेर सबैको अनुहार मलिन भयो एकैछिन। मेरो त तलाउमा लिएको मज्जा एकैछिनमा लापत्ता भैदियो। केहीबेर पछि त्यो मोटरबोटको मालिकले चेक गरेपछि बल्ल ढुक्क भैयो। डिपोजिट राखेको पैसो फिर्ता लिएर हान्नियो घरतिर। 

Friday, July 19, 2019

Floting With Memory -8

I was on the yard looking to the clouds, and thinking about harvesting the corn. It was my school vacation for a month that I was assisting my parents in the field. For me, vacation was in other words work in the field. I used to work with my parents and siblings during my junior school, high school and Certificate level.
As I was from a family who rely on agriculture for all kinds of  expenditure, there was no choice for me to work in the farm. In the month of July, we used to have rice plantation in the field at the river basin which was three hours walk down the hill named Raksay. There was a farm house where my brothers lived for schooling. My dad used to go back and forth every month to look after the corps. It was not the easy job, but there was no choice for him too. We used to have three seasonal plantation such as rice, corn and wheat. My dad used to take the labours to work at the time of plantation and harvesting. It was not easy to find the labours on time. My dad used to go door to door to offer them the work. On the later days many people started going overseas to work, so it was really hard to find any labour to work on the field.
I was left home with my younger brothers after the cattle and the field. There were two buffalos, two oxen and fifteen goats. We have to cut grass for all the cattle, clear the dung and feed them timely. Besides all these cares, I have to milk them and perform other household chores. In the field, corn was ready to harvest, and I have no time to go and search for  any labours.
One day I was at the edge of the yard looking down the field, I saw a lady coming towards the house. As she arrived to the yard, I came to know that she was there to ask some corn for free. She was about thirty years old woman in traditional attire. Her hair was a kind of messy. Her appearance was gloomy with the lines of marginal cast such as Dalits. She stood in front of me and asked about the parents whereabout. She knew that young boys like me would not give her anything. I told her that my parents had gone to the farm and would not come for seven more days. She was little disappointed. I asked her if she wanted anything. She smiled with a little hope in her eyes, and said," I want some food for my kids." I asked," what food you are looking for?"
 'Corn', she said.
" That is good. I give you the corn. But they are still on the stalk in the field. If you help me in harvesting them, I will give you as much as you want." She looked little confused. I further clarified," look, how it works. If you go to door to door to ask corn it might take a whole day to fill your basket. And also you will be disrespected by some people. They will always ask you why you don't go to work when the god has given you two hands. But if you work today with me, we will pick the corn from the field together, and by the end of the day you will get the corn as much as you want."
She thought for a while and said, " yes I can do that.". Then I gave her food to eat. We picked up the basket and headed to the field. She was amazing worker. She picked up the corn with me the whole day. Helped me cutting the grass. By the evening, I asked her if she could stay for the night we could peel the husks of the corn overnight, she could  get as much as she wanted. She agreed. Then that night we peeled all the corn we harvested at the day. She told the stories she heard when she was small. Although she was poor, she was rich in the knowledge. She had a good sense of humour. That evening I gave her rice and buffalo ghee.
Next morning, I asked her to choose the corns as much as she wanted. She was happy all the time. As she was leaving with the full sack of good corns, my dad arrived from the farm. It was unexpected for me though. When he saw her carrying the full basket of corns, he asked me how did she get those corns in this morning. I told him that she worked with me in the field yesterday, and I gave her. First, he was perplexed with my words. But later when I explained how it worked he was so impressed with my smart work. I told him If we call someone to work, we have to pay cash. And also those people do not work responsively. She came home herself and worked really hard, and helped me to peel the corn that would probably took me four days.
After two days when mom came home from the farm, I told her the story, she said she was the agent of god sent to help me. I liked her idea. She was a religious women. She had every thing connection with God.


 

Monday, July 15, 2019

गुरुपुर्णीमा


सर्बप्रथम मेरी आमा मेरो सर्बश्रेष्ठ गुरु को चरण चुम्न मन थियो
उहाँले सिकाएको पहिलो शब्द 'बा'बा' भन्दै बाबालाई ढोग्न मन थियो
बाबाले मसाएको पाटीमा  कखरा सिकाउने सरलाई खादा ओडाउन मन थियो
कानमा पबित्र मन्त्र बाचन गरेर कर्म दिने गुरुलाई फूलमाला लाउन मन थियो
कन्यादान गरि घरबार जोडिदिने सासुआमा र ससुराबालाई देख्ने मन थियो
देउरालीमा भारि बिसाएर गित गाउने भरियालाई भेट्न मन थियो
थुप्रै थुप्रै गुरुहरुलाई सम्झन मन थियो आज
उहाँहरुले दिएको अमुल्य ज्ञानलाई सम्झन मन थियो आज।


पिठ्युमा बोकेर दिनभर कोदो रोपेकी मेरी 'आमा'
रातदिन लेक बेसी गरेर नथाक्ने मेरो 'बा'
दिनभर हलो जोतेर घर फर्कदा पनि हिमाल झैँ हाँस्ने बन्सरीका काइला बा
ठट्टा गर्दै दिनभर घन ठोक्ने बालीघरे साइलोदाई
कत्तिपनि नझिजिकन फाटेको जाँय सिलाइदिने सेते दर्जी
संघर्षशिल मेरा दाजुहरु र भाउजुहरु
थुप्रै थुप्रै गुरुहरुलाई सम्झन मन थियो आज
उहाँहरुले दिएको अमुल्य ज्ञानलाई सम्झन मन थियो आज।


लेखनाथ , लक्ष्मी प्रशाद र भानुभक्त चिनाउने
सेक्सपियर,  मिल्टन र डेरिडा पढाउने
कविता, कथा र निबन्ध लेखाउने
हिज्जे , ब्याकरण र बर्णबिन्यास घोकाउने
मोनालिसा, महादेव र पार्बतिका चित्रहरु देखाउने
इतिहास, उपन्यास र काब्यहरु पढाउने
थुप्रै थुप्रै गुरुहरुलाई सम्झन मन थियो आज
उहाँहरुले दिएको अमुल्य ज्ञानलाई सम्झन मन थियो आज।









Saturday, July 13, 2019

चिनारी


एकाबिहानै घाँसको भारि पल्टाएर
भानु जयन्ति मनाउन  स्कुल जाँदा
भानुभक्त को हुन् थाहा थिएन मलाई
दाँया हातले दुबो टिप्दै
गुरुको मुखारबिन्दु बाट कविता सुन्दा
कविता के हो  थाहा थिएन मलाई
सबैको अगाडी  थियो उनको  फोटो
फूलमाला र अबिरले पुरिएको 'आदि'
अनि सबैले भन्दै थिए 'आदिकबि भानुभक्त '
गाउदै थिए 'कान्तिपुरी नगरी ' र 'बालाजी '
'रामगीता' र 'गिरिधारी '
कविता आदि मात्रै बुझे मैले
चिनारी अलि अलि धेरै
उनि थिए श्रीकृष्ण बाजेका नाति
म रुक्मागत बाजेको नाति
उनि पनि खाट्टी पन्डीतका छोरा
म पनि खाट्टी पण्डितकै छोरो
उनि तनहुका बाहुन
म बाग्लुङ्गे
तर,
उनले 'रामायण' उल्थाए
भक्तमाला' र बधु शिक्षा लेखे
सत्य कुरो बोल्दा जेल र नेल भोगे
आफु मोरेर गएपनि नेपालि भाषा जोगाए
सत्कर्म र संस्कार सिकाए
तर म आज,
भाषाको भ्रममा रुमलिएको छु
संकृति र संस्कार रित्तिएर भित्र भित्रै खोक्रिएको छु
मनभित्र 'जननी जन्मभूमिस्च स्वर्गादपि गरियेसी' बोकेर
परदेशको चक्रव्युहमा फसिरहेको छु।





















Thursday, July 11, 2019

रसिदा

रसिदा। जस्तो नाम उस्तै रुप। हल्का काली काली, चिल्लो अनुहार, इवोरी जस्तै चम्किला सेता दात टम्म मिलेका केराउका दाना जस्तै।  न लामो न छोटो सलक्क परेको नाक र ठुलो निधार। कर्लि कपालमा हल्का रातो कलर लगाएकी। इस्टायलिस।


हाँस्दा दाहिने पट्टिको गालामा सानो खाल्टो पर्ने। मिनाक्षीका जस्ता ठुला र सुन्दर आखाँ। छाती पनि के बिधि मिलेको हो। पुट्ट पुट्ट उठेका स्तन र सपक्क परेको पेट। छिनेको कम्मर। कुदेर्रै बनाए जस्ता पुठा हिड्दा फर्लक्क फर्लक्क फर्किने।  जतिबेला पनि मुस्कानले पोतिएको अनुहार। उसलाई हेर्दा यस्तो लाग्छ कि ऊ जत्तिको खुसि यो दुनियाँमै कोहि  छैन।


'क्यानेडियन डर्बी डे' अर्थात् घोडा दौड महोत्सब २०१८। अल्बर्टा प्रान्तको एडमन्टन शहरमा ११८ बर्ष देखि प्रत्यक बर्ष अगस्ट महिनामा भब्यताको साथ यो घोडा दौड प्रतियोगिता  हुदै आइरहेको थियो। हजारौ मान्छेहरु यो प्रतियोगिता प्रत्यक्ष अबलोकन तथा  बाजी थाप्न आउथे। परालले बुनेका ह्याट, चराहरुको प्वाखले बनेका आइरिस टोपीहरू र अनेकन फेसनयुक्त ड्रेस लगाएर महिला, पुरुष, केटाकेटीहरु घोडा दौड प्रतियोगिता हुने रिङ्ग बाहीर बसेर आफ्नो आफ्नो बाजी थापेको घोडालाई हुटिंग गर्दथे। घोडा कुदाउने जोकीहरु पनि निकै फुर्तिका साथ घोडाको दुवै पेटलाई खुट्टाले ड्याम ड्याम पार्दै कुदाइरहेक हुन्थे। त्यो दृश्य एकैसाथ संसारका दर्जनौ देशहरुमा प्रत्यक्ष प्रसारण भैरहेको हुन्थ्यो। उनीहरुले त्यहिबाटै बाजी थाप्दथे। यो अनोठो संस्कार भित्रको ठुलो ब्यापार पनि थियो घोडा दौड आयोजकहरुको।


जसरी रिङ्गमा घोडाहरु  दौडिरहेका हुन्थे त्यहि गतिमा रसिदाको मनमा कुराहरु दौडेका थिए आज। रसिदा क्यासिनोभित्र बार टेन्डरको रुपमा काम गर्दथी। बारको छेउमा बाजी थाप्नेहरुको लागि कम्प्युटर राखिएको थियो।  मान्छेहरु बाजी थाप्न भित्र आउथे र आफुलाई मन परेको घोडामा बाजी थाप्दथे। रसिदा उनीहरुलाई बियर, ह्विस्की, रम, वाइन डिमान्ड अनुसार सर्भ गर्दथी। मान्छेहरुको उन्माद र खुसीले उसलाई जिस्काइरहेको जस्तो लाग्दथ्यो।  सधै अलि अलि जिस्केर बोल्ने रसिदा आज गम्भीर थिई। ऊ बारमा ग्राहक नभएको बेला, स्लाट मशिनमा जुवा खेल्नेहरुको लागि उनीहरुको ठाउमा पुगेर सोध्थी र अर्डर लिने र पुर्याउने गर्दथी।  मान्छेहरु त्यहाँ राखिएका विभिन्न खाले कम्प्युटरहरुमा रात दिन जुवा खेलिरहेका हुन्थे। यिनीहरुमा प्रायजसो रिटायर्ड एकल पुरुष तथा महिलाहरु बढी देखिन्थे। ठुलो ठुलो रकमको जुवा खेल्नेहरु भने ब्याबसायिक जुवाडेहरु पनि थिए। आज उसलाई काउन्टर छोड्ने मन छैन। मान्छेहरु आफै बारमा आइरहेका थिए।


रसिदा किन खुसि थिइन भन्ने कुरामा धेरैजसो मान्छेहरु अनभिज्ञ भएपनि यहाँ  नियमित आउने ग्राहकहरुलाई भने हल्का थाहा थियो। उनीहरुले महिनौ अघिदेखि सोध्ने गर्दथे,"यो क्यासिनो बन्द भएपछि के गर्छेस?" उसलाई यो प्रश्नले चसक्क घोच्दथ्यो तर पनि त्यो कुरालाई उसले सिरियस लिएकी थिईन उसले। नसोचिकनै भन्दिन्थि "अर्को क्यासिनोमा काम गर्छु।  यो मात्र छ र यति ठुलो शहरमा।" तर आज न कसैले उसलाई सोधेको छ न कसैलाई उसले जवाफ नै दिनु परेको छ। तरपनि किन किन उसको मनमा ठुलै भुइचालो आएजस्तो भएको छ। घरि घरि दिमागमा भोलि के गर्ने, कहाँ नोकरी खोज्ने, नोकरी पाउने हो कि हैन जस्ता कुराहरुले भुमरी खेली रहेको थियो। लामो समयसम्म त्यहाँ काम गरेको हुनाले पनि उसलाई क्यासिनो छोड्न सारै दु:ख लागेको थियो। 


क्यासिनोमा तिन तिन वटा बार काउन्टरहरु थिए।  तरपनि उसको शरीरिक बनोट र मुस्कानले गर्दा सबैजसो ग्राहकहरु उसको काउन्टर मै  झुम्मिएका  हुन्थे। कसैले "केटा साथि छ कि छैन? " भनेर सोध्थे भने कसैले फोन नम्बर माग्थे।जसले जस्तो प्रश्न सोध्थ्यो उस्तै जवाफ दिन पनि आउथ्यो उसलाई। खुलेर हाँस्थी  ग्राहकको अघि र भन्थी "मेरो केटा साथि छ।यदि तिमि ऊ  भन्दा स्मार्ट छौ भने म सोच्न सक्छु। " फोन नम्बर भने कसैलाई दिदैनथि। यस्तो लाग्थ्यो कि गर्ल फ्रेन्ड होस् त रसिदा जस्तै होस्। रंग कालो भएपनि मन उज्यालो भएपछी अनुहार उज्यालो देखिदो रैछ। सुन्दरतामा लालित्य थपिदो रैछ। तर छालाको रंग सेतो भएपनि मन कालो हुनेको अनुहार कालो नै देखिदो रैछ। क्यासिनोमा काम गर्ने धेरै गोरी केटीहरु  देख्नमा सारै राम्रा देखिन्थे।  सेतो छाला, अग्लो कद , खुल्ला छाती र पारदर्सी कपडा। जति बेला पनि ओठ तनक्क तानेर 'हाई ' भन्ने।  तर हाई काडीनसक्दै 'बाई  'भन्ने र पछि फर्केपछि थुतुनो बङ्गाउने। नौटंकी पनि कति जानेका हुन्छन गोरिहरु। रसिदा उनीहरुभन्दा फरक थि। उसले सबैलाई 'हाई ' भन्दै हिड्दिन्थि, तर उ संग कसैको आखाँ जुध्यो भने चै घायल नै पार्थी।


जोसुकै होस् या जतिसुकै बुढो होस् उसँग एकै छिन भएपनि जिस्किन चाहन्थ्यो। जब ऊ त्यहाँबाट हिद्थी सबै फर्की फर्की हेर्थे उसलाई। 


धेरै जसो स्टाफहरु  जागिर छोडेर नयाँ ठाउमा काम सुरु गरिसकेका थिए। तर रसिदाले क्यासिनोको ढोका खुलुन्जेल काम गर्ने सोच  गरेकी थिई। उसले निकै दु:ख पाएको बेला भेटेकी थिई यो जागिर। यो जागिरबाट कमाएको टिप्सजति सबै घरमा आमालाई पठाउथी। इथियोपिया को जिजिका भन्ने ठाँउमा एक्लै बस्थि उसकी आमा। उसको बाउ सोमाली विद्रोहीको आक्रमणमा मारिएको थियो भने दुइवटा दाईहरु युद्धको बेला हराएका थिए। उसकी आमाले घर छोड्न मानिन। रसिदा भने पाँच बर्षको उमेरमा उसको अङ्कलले सरणार्थी कोटामा क्यानाडा ल्याएर आएको थियो। यतै इस्कुल पढेकी थिई रसिदाले।  आफुले कमाउन थालेदेखि नियमित आमालाई पैसा पठाउथि उसले। समय मिल्नासाथ घन्टौ कुरा गर्थी आमासँग । इथियोपियामा राजनीतिक स्थिरता आइसकेकोले गर्दा उसकी आमाले घर फर्कन खुब आग्रह गर्दथी।  तर भने जति सजिलो थिएन फर्केर जान रसिदालाई। एक्लै भएपनि एउटा सानो घर किनेकी थिई एडमन्टनमा।  यहि जागिरबाट महिनावारी बन्धक अर्थात् मोर्ट्गेज तिर्दथी बैंकलाई। घरखर्च चलाउथि। यो सबै छोडेर जान भनेजस्तो सजिलो थिएन। शरणार्थी भएर आएको हुदा आफ्नो देश फर्कन पनि मिल्दैनथ्यो। प्रत्यक महिना आमालाई खर्च पठाउथि। क्यासिनो बन्द हुनासाथ उसको जागिर पनि संगै बन्द हुनेवाला थियो। अर्को जागिरको टुङ्गो नहुदा सम्म उसलाई ठुलो तनाब थियो।



उमेरले तिस वर्ष टेक्ने बेलासम्म कैयौ केटाहरुले प्रेमको नाटक गरेर रसिदा संग संगै बस्ने प्रयत्न गरे। तर उसको मन जित्ने एकदमै कम भेटिए।  ति मध्यको एउटा थियो डेबिड। सोमालियाको गृह्ययुध्यको बेलामा सरणार्थीको रुपमा क्यानाडा छिरेको ऊ सोमालियन क्युसिन चलाउथ्यो डाउनटाउनमा। रसिदालाई वेटरको  रुपमा काममा राखेको थियो केहि वर्ष अगाडी। डेबिड निकै मेहनेती केटा थियो। उसको रेस्टुरेन्ट पनि राम्रो संग चलेको थियो। उसका ग्राहकहरु प्राय इथियोपिया, इरित्रिया, सोमालिया, जिबुटि देशका हुन्थे। बयस्क केटाहरु रसिदालाई देख्न साथ मोहित हुन्थे र हुक्काको धुवा संगै उनीहरुको कल्पना हावामा लहर्याउथ्यो। डेबिडलाई भने केटाहरु रसिदा संग जिस्केको मन पर्दैनथ्यो। उसले निकै चाहन्थ्यो रसिदालाई तर धेरै दिन सम्म भन्ने आँट गरेन। दिन दिनै केटाहरुले जिस्काउने र रसिदा पनि जिस्के जस्तै गरेर बोलेको देख्दा डेबिडलाई  सहि नसक्नु भयो। तर पनि आफ्नो ब्यापार बढेको देखेर चित्त बुझाउथ्यो। रेस्टुरेन्टमा पाउनाहरु नभएको बेला काउन्टरमा बोलाउथ्यो, र केहि न केहि कुरा सोधी हाल्थ्यो ; काम कस्तो लागिराछ ? कुन कुन खाना बनाउन आउछ ? हिजो त्यो केटो संग के गफ गरेको ? पहिले चिनेको हो ? यस्तै यस्तै। ऊ पनि सबै प्रश्नको जवाफ दिन्थी खुरु खुरु। एकदिन एक्कासी हात समातेर आदेश दिएको सैलिमा भन्यो "तिमीलाई  म   माया गर्छु। अबदेखि अरुसंग जिस्किने हैन।" ऊ जिल्ल परि धेरै बेरसम्म। उसले त्यसरी भन्ला भनेर सोचेकी पनि थिइन। उ मुसुक्क हाँसी मात्र केहि बोलिन। भोलिपल्टबाट रसिदाले  काम नै छोडी। कारण केहि होइन, उसले  डेबिडको भनाईमा माया भन्दा बढी प्रभुत्व देखि। एक त ऊ  क्यानेडियन परिबेशमा हुर्की। अफ्रिकनहरु महिलालाई आफ्नो कामचलाउ बस्तुको रुपमा प्रयोग गर्छन भन्ने बुझेकी थिई त्यसमा पनि नयाँ नयाँ आएका सोमालियनहरुले  महिलालाई अलि ज्यादै हेप्ने गरेको पनि देखेकी थिई। 


आज भने उसलाई त्यहि रेस्टुरेन्टको याद आयो। डेबिडले त "हक्की स्वरले माया गर्छु भनेको थियो, तर उसको शरीरमा हातले छुन सम्म छोएको थिएन। तर सबै अफ्रिकन पुरुषहरुलाई हेर्ने एकै दृष्टिकोण हुनाले उसले डेबिडलाई गलत बुझेजस्तो लाग्यो आज। केटो सक्षम थियो।  आफ्नै ब्यबसाय चलाएर बसेको थियो। कुरै नबुझी जागिर छोडेकी थिई उसले। आज लाग्यो सायद उसंग बिबाह गरेको भए मालिक्नी भएर बस्न सकिन्थ्यो कि । भरै नहुने जागिरको लागि भौतारिनु पर्दैनथ्यो।


बाहिर घोडा दौडको मध्यम समय भएको थियो।  सबैजना बारमा ओइरिन थालेका थिए । बिगतमा हराईरहेकी ऊ बुढो  बुढो मान्छेको आवाजले झस्के जस्तै भई। एक पछि अर्को गर्दै मान्छेहरुको लाइन लामै भयो। कसैलाई बियर, कसैलाई कक्टेल, कसैलाई रेड लेबल, कसैलाई स्कच ,कसैलाई भोड्का दिदै गई। त्यति ठुलो भिडमा पनि  नितान्त एक्ली थिई ऊ। कस्टमरलाई रक्सीको गिलास हातमा दिदै गर्दा उसको मन एकतमासले घरको मोर्ट्गेज तिर्ने कुरा सोचिरहेको हुन्थ्यो। कतिपल्ट त उसले भोड्कामा क्रेन्बेरि जुसको सट्टा रयास्बेरी जुस मिलाइदेकि थिई। धन्न कसैलेपनि कम्प्लेन गरेनन् या  गर्न चाहेनन्।


 सातौ नम्बरको घोडा दौड प्रतियोगिता शुरु हुन गैरहेको थियो। सबैजना हर्षउल्लासका साथ आफ्नो आफ्नो घोडाको समर्थनमा चिच्याइरहेका थिए। यो प्रतियोगितामा दशवटा घोडाहरु भाग लिइरहेका थिए। केटाकेटी, बुढाबुढी ,जवान सबै उफ्री उफ्री आफुले बाजी थापेको घोडाको नम्बर बोलाइरहेका थिए। तिन नम्बरको घोडा सबैभन्दा अगाडी पुगेको थियो। त्यो घोडाको मालिक थियो स्पेनिस। कालो कालो बर्णको हाइब्रिड थियो होला मान्छे तर उसको जोस खाट्टी क्यानेडियन थियो। बुरुक्क बुरुक्क उफ्रिन्थ्यो। नभन्दै तिन नम्बरको घोडाले दौड जित्यो। उसको घोडाले कम्तिमा  पनि पचास हजार क्यानाडियन डलर कमाइ गर्यो । दुइ डलर बाजी थाप्नेहरुले पनि बिस डलर जिती हाले। आफ्नो घोडाले जितेपछि उ दौड्दै गयो क्यासिनो बारमा र भोड्का माग्यो रसिदालाई। धेरै जसो हार्ने उसको घोडाले आज दौड जितेकोले उ होशमा थिएन। पचास डलर टिप्स दियो रसिदालाई। सधै टिप्स पाउदा आँमालाई सम्झने रसिदाको मन आज झन् नराम्रोसंग झस्कियो। फिस्स हाँसी ऊ तर हाँसो थिएन उसको ओठमा। अर्को महिनाको घरको बन्दक कसरि तिर्ने? कामको लागि कहाँ कहाँ जानु पर्ने हो ? ' आमालाई बोलाउने  योजना थियो उसको केहि महिनाको लागि भएपनि। तर आफ्नै जागिर अनिश्चित भएपनि चुप बसेकी थिई ऊ। यस्तै यस्तै के के सोच्दै थिई ऊ। सबैजना हुरुरु बाहिर जान्थे दौड सुरुहुने बेला, र पुन हुरुरु भित्र आउथे दौड सकियपछि। कोहि बाजी जितेर खुसि हुदै आउथे भने कोहि बाजी हारेर खिस्स पर्दै।  जो जे अवस्थामा आएपनि उसले अर्डर बमोजिम रक्सि दिन्थी। उनीहरुको खुसि या दु:खले खासै केहि फरक पार्दैनथ्यो उसलाई।

आजको प्रतियोगिता यो बर्षको अन्तिम घोडा दौड थियो। अर्को बर्षदेखि घोडा दौड प्रतियोगिता शहरको पल्लो छेउमा लागिएको थियो। यहाँको बिजनेस अर्थात् क्यासिनो र घोडा दौड दुवै बन्द हुदै थियो। कतिपय मान्छेहरु बिहान नौ बजे देखि राति बाह्र बजेसम्म क्यासिनो को तल्लो तला र माथिल्लो तला गर्दै बिताउथे बर्षौदेखी।  यसरि दिन काट्नेहरु प्राय गरेर बुडाबुडीहरु हुन्थे। सरकारले दिएको बुडौली भत्ता घोडामा दाउ थाप्दै सिध्याउथे। क्यासिनोको मुख्य फ्लोरमा रहेको रेस्टुरेन्टमा पाउरोटी र कफी खान्थे। नियमित आउने ग्राहकहरुको लागि छुटको ब्यबस्था गरिएको थियो। तिनै ग्राहकहरु बढी दुखि देखिन्थे आज। यस्तो लाग्थ्यो उनीहरुको घर अचानक आउने हावाहुरीको भुमरीले भत्काउदै छ। उनीहरु एकतमासले घोडा दौड हेर्दै थिए। सबैभन्दा ठुलो चिन्ता कि त यिनिहरुलाई थियो कि त रसिदालाई।


घोडादौड प्रतियोगिताको अन्तिम दौड शुरु हुदै थियो। मान्छेहरु सबै क्यासिनो बाहिर  उभिएर आफ्नो आफ्नो घोडाको नम्बर चिच्याउदै थिए। काठ र बेतका कुर्चीहरु राखेर दर्शकहरु बस्ने ठाँउ बनाइएको थियो। सात नम्बरको घोडा सबै भन्दा अगाडी दौडिरहेको थियो। मान्छेहरुको भिडले जोड जोड संग हुटिंग गर्दै थियो। रसिदालाई अचानक छाती पोल्यो। चिट् चिट पसिना आयो। शरीर तातेर भुङ्ग्रो जस्तो भयो। ऊ त्यहि थचक्क बसी र आइस बकेट भित्र हात छिराई। अनुहारमा आइस दली। अझैपनि उसलाई सितल भएन। सबै कुराहरुलाई अध्यारो कपडाले छोपेजस्तो देखि उसले। क्यासिनो फ्लोरमा काम गर्ने कर्मचारीहरुले उसलाई उठाएर प्राथमिक उपचार गर्ने कोठामा पुर्याए। आपत्कालिन अवस्थामा उपचार गर्नको लागि केहि स्वाथ्यकर्मीहरु उपस्थित थिए।  उनीहरुको टोलिले रसिदालाई नजिकैको अस्पतालमा पठायो उपचारको लागि। अस्पतालको आपतकालीन सेवामा रसिदाको डाइग्नोसिस गरियो। डाक्टरले  मेडिकल रिपोर्ट तयार गरेर उसको कम्पनिलाई पठायो। रक्तचाँपको समस्या देखियता  पनि तुरुन्त उपचार गरेकोले उसको ज्यान बाच्यो।  उसले  दिन दिनै जस्तो भबिस्यको चिन्ता लिने, नकारात्मक कुराहरु सोच्ने, खाना समयमा नखाने र राति अबेरसम्म काम गर्ने हुदा राम्रोसंग निन्द्रा नपुगेको कारणले गर्दा स्वास्थ्यमा नराम्रो अषर परेको थियो।  बाह्र घन्टाको उपचारपछि  घर फर्की ऊ । उता क्यासिनोमा यो घटनाले खासै कसैलाई पनि दु:खि गराएन। उसको ठाँउमा नयाँ बार टेन्डर आई। सुपरभाईजरले रिपोर्ट तयार पार्यो। त्यहाँ काम गर्दै गरेका बाहेक अन्य स्टाफलाई जानाकारी सम्म भएन। 


डाक्टरले रसिदालाई काममा केहि दिनको लागि छुट्टी लिएर कुनै रमाइलो ठाँउमा घुम्न जान सुझाएको थियो। स्ट्रेसले दिमागमा नकारात्मक असर पर्ने र रक्तचाप बढाउने भएकोले यस्तो सुझाब दिएको थियो उसले।काममा नजादा स्ट्रेस घट्नुको साटो बढ्ने कुरा डाक्टरलाई के थाहा?  भोलिपल्टै  काममा गई ऊ। म्यानेजरले रसिदालाई आफ्नो अफिसमा बोलायो। उसको स्वास्थ्य भन्दा बढी उसले आफ्नो कुकुरको बारेमा बतायो। आफ्नो डिभोर्स गरेकी श्रीमतीले  डिनरमा बोलाएको कुरा सुनायो। र अन्त्यमा अर्को महिनादेखि क्यासिनो बन्द हुने र सबै कर्मचारीहरुलाई हटाइएको कुरा सुनायो।  रसिदाको हातमा पहेलो रंगको चिठीको खाम  थमायो। यो कुराको जानकारी पहिले नै थियो रसिदालाई। खासै ठुलो झड्का लागेन उसलाई। म्यानेजरलाई 'बाई' सम्म नभनी  तुरुन्त बाहिरिई र सरासर घर गई। 


जन्मदिनमा कसैले दिएको वाइन थियो आल्मारीमा, झिकी।  किचनबाट बियरको गिलास ल्याई र आधा गिलास खनाई । हिजो सम्म जागिर जाने डर थियो उसलाई। अब जागिर नै गैसकेकोले उसलाई अर्को जागिर नखोजी कुनै उपाय नै थिएन। कम्प्युटरमा पुरानो रिज्युमी खोजि। नयाँ कामको अनुभब थपी, र कभर लेटर तयार गरि। प्रत्यक दिन कुनै न कुनै बार तथा रेस्टुरेन्टमा अप्लाई गर्थी ऊ तर कसैले पनि सम्पर्क गरेनन्  महिनौ सम्म। उसलाई घरको मोर्ट्गेज तिर्ने कुराले झन् धेरै सताउन थाल्यो। उसको आत्मबल घटेको थियो। आत्मबल कमजोर हुनाले कामको लागि जसरि लागिपर्नु पर्ने हो त्यसरी लागिन ऊ।   उसलाई थाहा थियो चिन्ताले चितामा पुर्याउछ भन्ने कुरा, तर चिन्ता कहाँ कसले गर्छु भनेर हुन्छ र ? रसिदा झन् पछि झन् डिप्रेसनमा पर्दै गई। पछि पछि  उसले कामको लागी अप्लाई गर्न  छोडी। उसको मनोबल एकदमै कम्जोर बन्दै गयो।  साथीहरुलाई फोन गर्न पनि छोडी। एक्लै एक्लै बस्ने, एक तमासले चुरोट तान्ने गर्न थालि। दुई दुई महिना सम्म घरको बन्दक तिर्न नसकेकोले गर्दा बैङ्कले घर लिलामी बिक्रीमा राख्यो। चौथो महिना  ऊ घर छोडेर डेरा सरि। 


रसिदाको यो हालत भएको कुरा डेबिडले थाहा पायो। रसिदाले उसँग काम छोडेको भएपनि उसले रसिदाको बारेमा जानकारी राखिरहेको थियो।  ऊ रसिदालाई आत्मादेखि नै माया गर्दथ्यो। रसिदा 'एउटा गोरे केटो संग डेटिङ्ग जाने गरेको र एक बर्ष पछि उसलाई धोखा दिएको' कुरा कसैले सुनाइदिएको थियो उसलाई।  उसलाई यो पनि थाहा थियो कि रसिदा प्रेममा हैन भ्रममा छे।  यसरि भ्रममा परेर जिन्दगि बिगार्नेहरू धेरै थिए कालिहरु। गोरिहरु पनि काले केटाहरु रुचाउथे सेक्सको आनन्द लिनको लागि। वास्तविक प्रेम गरेर बिहे गरेका गोरे र काली तथा काली र गोरे  कम थिए। एकदमै कम थिए भन्दा पनि हुथ्यो किनकि  बिहे गरेकाहरुपनि एक दुइ बर्षमै डिभोर्स  गर्दथे। 


एकदिन डेबिड 'आकासिय ड्राई रेड' बोकेर रसिदाको कोठामा पुग्यो। उसले बिना जानाकारी आएकोमा क्षमायाचना गर्यो सुरुमै। ऊ आफैले पत्ता लगाएको थियो रसिदा बस्ने घरको ठेगाना।  रसिदाको शरीर अत्यन्त कमजोर  भैसकेको थियो। उसले डेबिडलाई चिन्दा पनि चिनिन शुरुमा। डेबिडले बिगतको कुरा सम्झाउदै आफ्नो परिचय दियो। उसको परिचयले रसिदा छक्क परि। उसलाई बिश्वास नै लागेन उसको अगाडी सोफामा बसेको मान्छे डेबिड नै हो  भन्ने। शुरुमा नसोधी आएकोमा रिस पनि उठ्यो उसलाई। मन र मस्तिष्कको बीच द्वन्द चल्यो केहीबेर। मनलाई स्विकारी उसले। धेरै बेरसम्म उनीहरु बिगतका कुराहरु गरे।  अन्त्यमा डेबिडले रसिदालाई भोलिपल्ट आफ्नो घरमा आउन निम्तो गर्यो।


 रसिदा लागुपदार्थको सेबन गर्न सुरु गरिसकेकी थिई। डिप्रेसनले गलाई सकेको थियो।उसको अनुहारमा पहिलेको चमक हराइसकेको थियो। खुलेर हाँस्नको लागि आत्मबल रित्तियको थियो। सामान्य कुराले डिप्रेसनमा गएकि थिई ऊ। जागिर आज नभए भोलि हुन्थ्यो। उसले अप्लाई गर्न छोड्नु हुन्थेन। तर उसलाई पहिले देखि नै मनमा डरले जरा गाडिसकेको थियो। नकारात्मक सोचले दिमागमा डेरा जमाई सकेको थियो। त्यतिमात्र होइन रसिदाको व्यक्तिगत जिबनमा पनि विभिन्न घटनाहरु घट्दै गए। जति जति उ आफुलाई बलियो बनाउन खोज्थी, परिस्थिति अलग भैदिन्थ्यो। सबैतिरबाट एक्लो महशुस गर्न थाली ऊ। त्यसैले त उ चुरोटको लतमा फसिसकेकी थिई। अघिल्लो दिन  ड्रग्स लिनको लागि कोठाबाट निस्केकी पनि थिई ऊ। भेटिन कतै। आत्महत्या गर्ने सोच पनि आयो एकदिनभर । तर बेलुकापख आमाको फोन आयो। आँमासंग रोई  बेस्मानी संग। त्यसपछि आमाकै लागि भएपनि आफु बाच्नु पर्ने निस्कर्षमा पुगेकी थिई ऊ।


डेबिड रसिदालाई पर्खेर बाहिरै बसेको थियो। रसिदालाई हातमै समाएर भित्र लग्यो। घरमा अरु कोहि  पनि थिएनन्। लिबिंग रुममा दुइजना ओल्लो पल्लो सोफामा बसेका थिए। सामान्य कुराकानी पछि मौनता छायो। डेबिड रसिदाको रुप रंग हेरेर दङ्ग परेको थियो। के नै घटना घटेको थियो र उसको जिबनमा ऊ यति छिटो जिबनबाट हार खानु पर्ने?  कैयौ होटेलमा भाँडा माझेर बल्ल बल्ल काम सिकेको थियो आफुले।कति दुख पायो कति, पछि त्यहि शिपले उसलाई मालिक बनायो। दुख के हो उसले राम्ररि चिनेको थियो। रसिदाको व्यक्तिगत कुराहरु त खासै धेरै जान्दैनथ्यो ऊ, जागिरकै कारणले यो अवस्थामा नपुग्न पर्ने हो जस्तो लाग्यो उसलाई। 'जागिरको लागि ऊ मेरोमा पनि एकचोटी आउन सक्थी ', उसले मनमनै सोच्यो। रसिदाको आँखामा ज्योति हराएको थियो। केहीबेरको मौनता पश्यात ऊ रसिदाको नजिकै गएर बस्यो र उसको ढाडमा हात राख्यो। 'रसिदा म तिमीलाई अझै पनि उति नै चाहन्छु जति त्यतिबेला चाहन्थे। बिगतका कुरा छोडौ। यदि तिमीले मान्छ्यौ भने म अहिले नै तिमीलाई बिहे गर्न तयार छु ', डेबिडले पूर्ण आत्मबलका साथ भन्यो। रसिदाको आखाबाट अनायासै आशु झर्न थाल्यो। सुक्क सुक्क गरेर रुन थाली। धेरै बेरसम्म केहि जवाफ दिन्छे कि रसिदाले भनेर पर्खिबस्यो ऊ, तर नाजवाफ थिई ऊ।


बेलुका दुबैजना खाना खान बाहिर निस्के। बेकरी लाइनको अफ्रिकन सफारी रेस्टुरेन्टको एउटा कुनामा बसे उनीहरु। जिबनको बारेमा खुलेर कुरा गरे। दुवै जनाले बिगतलाई खोतल्नु भन्दा  बर्तमान र भबिष्य कै बारेमा कुरा गर्न चाहे। छिटै बिहे गर्ने सहमति पनि गरे उनीहरुले। राति  दुबैजना डेबिडको घरमै बसे। दु:खको पहाड फोरेर जग बसालेको जिबनको घर साच्चीकै  भब्य महल थियो। चारकोठा भएको यो घरको जमिनको सतहमुनि पौडी खेल्ने पोखरी थियो। पोखरीको वरिपरि आरामदाई कुर्चीहरु थिए। बैठक कोठामा आकर्षक बुट्टा भएको इथोपियन कार्पेट हालेको थियो। झरनाको अघिल्तिर एकैसाथ दुइवटा छोरा र छोरी बोकेकी महिलाको पेन्टिङ्ग झुन्डिएको थियो डाइनिंङ्ग टेबलको माथिपट्टी। खैरो रङ्गको छालाको सोफा निकै मिलाएर राखेको थियो उसले।  त्यसैमा बसेर धेरैबेर सम्म गफ गरे उनीहरुले। रसिदलाई आफ्नो घरको सम्झना आयो। कति सपना साचेकी थिई त्यो घरमा उसले। जिबनभर कमाएको पैसा बैना हालेकी थिई। सबै स्वाहा भएको थियो। त्यो दिनपछि उनीहरु संगै बस्ने निधो गरे। भोलिपल्ट आफ्ना केहिजोर कपडाहरु र कागजपत्र बोकेर डेबिडको घरमा डेरा सरि ऊ। 


अगस्ट महिनाको सोमबार दुवैजना नजिकैको चर्चमा गएर बिहे गरे। बिहे गरेको रात डेबिडले रसिदालाई लिएर कलिङ्गउड  भन्ने ठाँउमा लग्यो। उसले रसिदालाई गाडीमा  बस्ना साथ आँखामा पट्टि बाध्न लागाएको थियो। रसिदालाई उसको यो अप्रत्यासित आदेशले मनमा शंका पैदा गर्यो। एक ठाउँ पुगेपछि "आज हामि यहि होटेलमा हनिमुन मनाउछौ भन्दै"  आफैले डोर्याएर घर भित्र पसाल्यो उसलाई । जब रसिदा ले आँखा खोलि उ झन्डै बेहोस भईन। त्यो घर बैकले केहि महिना अगाडी लिलाम गरेको रसिदा कै घर थियो। ति भित्ताहरुले उसलाई हेरेर मुस्कुराउदै थिए। सबै कुराहरु उस्तै थिए। डेभिडले घरको साँचो उसको हातमा राखिदियो। उसको आँखाबाट खुशीका आँशु बर्रर झरे। त्यो घर बैङ्कसंगबाट डेभिडको साथीले किनेको रहेछ। डेभिडले पछि थाहा पाएर रसिदालाई सर्पराइज दिनको लागि साथीसंगबाट आफुले किनेको थियो।  सबैकुरा नाढाटि भन्यो उसले। 


दिनहरु बित्दै गयो।  उनीहरुले त्यो घरलाई भाडामा लगाएर डेभिडकै घरमा बस्न थाले। रेस्टुरेन्टको ब्यापार झन् पछि झन् राम्रो हुदै गर्यो। वेस्ट एडमन्टन मलको नजिकै अर्को साखा रेस्टुरेन्ट खोले। डेभिडले डाउनटाउनको र रसिदाले नयाँ खोलेको रेस्टुरेन्ट ब्यबस्थापन गर्न थाले। उनीहरुले नयाँ  स्टाफहरु थपे। अत्यन्त ब्यस्त भए दुवैजना। ग्राहकहरुको संख्या दिन प्रतिदिन बढ्दै गयो। रेस्टुरेन्टको मेनुमा अफ्रिकन खानाका प्रकारहरु सबैजस्तो अटेको थियो। फुर्तिला इथोपियन केटीहरुले ग्राहकहरुलाई खाना सर्भ गर्थे।त्यसैले पनि उसका ग्राहकहरु बढेका थिए झन् पछि झन्। कावा खानेहरु र हुक्का तान्नेहरु राति अबेरसम्म बस्थे। रेस्टुरेन्टको आम्दानि पनि राम्रै भयो। दुई  बर्ष भित्र एउटा घरको ऋण सबै तिरेर उम्के उनीहरु। 

जाडो सिजनको  अन्तिमतिर उनीहरुले रेस्टुरेन्टमा स्टाफ बढाएर आफुहरु छुट्टी मनाउन जाने तयारीमा थिए। स्टकहोमदेखि बर्जेन सम्मको पन्द्र दिनको  यूरोपका आठवटा देशहरुको सामुन्द्रक अचानक संसारभरी डरलाग्दो रोगको महामारीको खबर आयो। पानीजहाजमा यात्रागर्ने 








Thursday, July 4, 2019

नथिया

सरास्वती प्रतिक्षाको उपन्यास "नथिया" नेपालको पश्चिमका केहि जिल्लाहरुमा छरिएर रहेका सिंगो बादी समुदायको कथा हो। यस उपन्यासकी प्रमुक पात्र सामालीको कारुणिक कथा उसको मात्र कथा हैन। यो कथा बादी महिलाहरुले बर्षौ देखि भोग्दै आएको सिंगो इतिहाँस हो। पहिलो महिनावारी हुनासाथ बादी चेलीबेटीहरुको नथिया खोल्ने परम्परा हुदो रैछ। यसै अन्तर्गत उसको रुपको आधारमा बढी बढाऊमा आसपासका देखि लिएर टाडा टाडा सम्मका मान्छेहरु नथिया खोल्न अर्थात् उसको भर्जिनिटी तोड्न तछाड मछाड गर्दा रहेछन। शहरबजारका ठुला ठुला शाहुमाहाजन देखि अफिसका ठुला ठुला कर्मचारीहरुले रयाळ काट्दा रहेछन। बिचारा ति अबोध बालिकाहरुलाई झुक्याई झुक्याई उनीहरुको घरसम्म पठाइदो रहेछ, र जबर्जस्ती करणी गरिदो रैछ।
सामाली कुनैपनि हालतमा धन्दा गर्दिन भनेर अठोट लिएकी केटिलाई उसकै आमाले झुक्याएर बेखामान साहुको घर पुर्याउछे, र बेखामान साहुले जाँड खुवाएर बेहोस बनाई उसको नथिया तोड्छ। उता परिवारमा यसलाई उत्सबको रुपमा खुसियाली मनाईन्छ। नाथिया तोडेको कैयौ दिनसम्म सामाली रगत बगेर थला पर्छे। तर ग्राहकहरु भने नाथिया तोडेको थाहा पाएपछि दिनदिनै उसैलाई खोज्दै आउछन। उसलाई अनुहारमा अंगार दलेर बस्दा सम्म उसको शरीरप्रति रयाळ काड्नेहरुको कमि हुदैन। परिस्थितिको भुमरीमा फस्दै जाँदा सामाली धन्दा नगरी सुखै पाउदिन। पैसाकै बलमा रेन्जरले बिहेको बाहाना गरेर आफ़ुबस्ने सरकारी कोठामै लगेर राख्यो, र मनपरी बलात्कार गर्यो। उसले छोडेपछि उसैको सन्तान बोकेर पुन आफ्नै झुपडीमा धन्दा चलाउन फर्की सामाली। सामाली संग जति ग्राहकहरु आउथे, उनीहरु धेरैजसो पुलिसका हवल्दार  देखि लिएर, सरकारी कार्यालयका हाकिमहरु, राजनैतिक नेताहरु र  शहरका  ठुल्ठुला  ब्यापारी सम्म आउथे।
नाथिया सम्पूर्ण बादी महिलाहरुको बाध्यता को कथा हो।  हाम्रो समाजमा ब्याप्त अन्धबिस्वासको परिणाम हो।  बादी हरुले छोएको जमिन बाजो हुन्छ भन्ने अन्धबिस्वसका साथ उनीहरुलाई कृषिबाट अलग गरेर बेस्याबृदीमा लगाउने परम्पराको उपज हो। 
बादीमहिलाहरुको बास्तबिक घटनालाई उनीहरुकै भाषा र सैलीमा समेट्ने प्रयाश गरेकी छन् सरास्वती प्रतिक्षाले। किताब लेखनशैली भन्दा पनि लेखकले बिषयबस्तुप्रति न्याय गरे जस्तो लाग्यो।

Tuesday, July 2, 2019

Power

What is power?
My six year old son asked me yesterday
He looked firm and determined
I could not think for a second
My understanding of power
His level of understanding it
Has a little sharing ground
‘Your voice is your power’
‘Your question is power’ I said.
He looked bewildered ‘how come’
Because you made me think
And I obeyed you to answer
You are powerful
‘Then, what is not having power?’
‘Those who can not ask the question’, I replied.
‘How come?’
‘Because they fear of the answer’
‘They fear the truth.
‘Is knowing the truth is power, Baba?’
‘Yes, dare to question
And knowing the truth is power.’



Monday, July 1, 2019

क्यानाडा डे

जुलाई १ क्यानाडा डे ।  सोमबार, जुलाई -१ गते  उत्तर अमेरिकाको ब्रिटिश उपनिवेशहरु नोवास्कोसिया, न्यु ब्रुन्स्विक  र प्रोभिन्स अफ क्यानाडाको बिचमा समझादारी  पत्रमा हस्ताक्षर गरेर बिधिबत रुपमा क्यानाडाको जन्म भएको हो।अर्को अर्थमा भन्दा ब्रिटिश उपनिबेसबाट क्यानाडा स्वतन्त्र भएको दिन।   यसै दिनलाई क्यानाडाको जन्मदिनको रुपमा मनाउदै आएको हो रैछ। हिसाब गर्दा जम्मा १५२ वर्ष भएछ क्यानाडा। हामि आफ्नो जन्म दिन त  थाहा नहुने मान्छेलाई नेपाल कतिबर्ष भयो भन्ने थाहा नै छैन। कहिले मनाउने गरेको भए पो थाहा होस्।
खयर जे होस् , हामि  परदेशलाई कर्मथलो बनाएर बसेका नेपालीहरुको लागि  क्यानाडा दोस्रो घर हो। क्यानाडामा सार्बजनिक बिदाहरू अत्यन्त कम हुने र कामको महत्व बढी हुने गर्दा हामि नेपालीहरु पनि कामकै व्यस्तताले गर्दा कतै घुम्न जान होस् वा साथीभाईहरु बसेर रमाइलो गर्नको लागि यिनै बिदाहरु कुर्नु पर्दछ। सानो संख्यामा भएका नेपालीहरुको बिचमा पनि ससानो आआफ्नै ग्रुप छ। कतै ढुकुटी ग्रुप, कतै भजन मण्डली, कतै संगीत मझेरी। नाम जे भएपनि विचार र कामकुरो मिल्नेहरुको बिचमा बेला मौकामा भेटघाट गर्ने, रमाइलो गर्दै एकन्तपनलाई भगाउने मनासायले जन्मेका हुन्छन यिनीहरु कतै भाइबरमा त कतै फेसबुकको मेसेंन्जरमा। कुनै  कार्यक्रम आयोजना गर्नको लागि महिनौ अगाडीदेखि टीडीङ्ग टिडीङ्ग सुरु हुन्छ।
हामीहरुको एउटा ढुकुटी ग्रुपले पनि यस्तै कार्यक्रमको आयोजना गर्यो आज, क्यानाडा डे को अवसर पारेर। कार्यक्रम स्थान सबैलाई पायक पर्ने रंडल पार्क रोजियो सर्बसहमतिमा। सस्काचेवन नदीको छेउमा लमतन्न सुतेको यो पार्क अति सुन्दर छ। कार्यक्रम बिशेष गरेर मनोरंजनमा केन्द्रित भएकोले नाचगान तथा केटाकेटीहरुको लागि खेलकुदको लागि पायक पर्ने पिकनिक थलो रोक्नको लागि नारायण भट्टराई, बिष्णु अर्याल र म एकाबिहानै पार्कमा पुग्यौ। बिहानको मौसम सफा भएकोले पानि पर्ने पूर्वानुमान गलत भएको हो कि भन्ने पनि भयो। यताउतिबाट टेबल लियर फुटबल ग्राउन्डको नजिकैको पिकनिक थलो रोकियो। तर त्यहि बस्दा बस्दै पानि पर्न थाल्यो। कार्यक्रम हलभित्र भन्दा बाहिर नै रमाइलो हुने हुदा हामि सकभर कार्यक्रम बाहिर नै गर्न खोज्दै थियौ। तर मौसम भने हामीलाई च्यालेन्ज गर्दै थियो।
कार्यक्रमको संयोजकको रुपमा हिरामणि पौडेल लाई तोकेका थियौ। एकैछिनमा उहाँ पनि कार्यक्रम स्थल आइपुग्नुभयो।  सबै परिवारहरु दश बजेभित्र जम्मा भैसक्नु पर्ने उर्दी जारि भएको थियो। खानाकोलागि क्याटरिंगको व्यवस्था थियो।  जिम्मेबारी बाडफाडमा तिलक अर्याल लगायतका साथिभाईहरु थिए। त्यस्तै बार्बेक्युको जिम्मा टेक खत्री लगाएतका साथीहरुको थियो। कार्यक्रमको बाडफाडले गर्दा सबै काम असाध्यै राम्रो संग भएको थियो। समस्या एउटा मात्र थियो अषारे झरी। त्यसमाथि पनि यहाँको मौसमको कुनै भरोसा हुदैन। एकैदिनमा माइनस र प्लस दश डिग्री सेल्सिअस तापक्रम पुग्ने ठाउँमा छिनमै पानि पर्ने र छिनमै घाँम लाग्ने हुदा भरपर्ने मौसम कहिले पनि हुदैन। बिस्तारै सबैजना जम्मा हुदै जाँदा पानि पर्ने क्रम पनि बढ्दै गयो। त्यहाँ नजिकै भएको एसीटि  मनोरंजन केन्द्रमा गएर अकस्मात एउटा हल बुक गरियो। 'सोसल हल ' भाग्यले गर्दा भन्नुपर्छ आजको दिनमा पनि  त्यो खाली रहेछ। सामानहरु सबै जम्मा गरेर केटाकेटि र नेपालबाट छोरा, बुहारी होस् या छोरी ज्वाई भेट्न आउनुभएका बुवा आमाहरुलाई भित्र बस्ने व्यवस्था मिलाइयो। मुकुन्द, चेतन , भुवन , राजेन्द्र लगाएतका साथीहरु हल्का स्नाक्सहरु बनाउने तरखरमा जुटे  भने तिलक, कमल, पूर्ण लगाएतका साथीहरु कुखुराको खुट्टा पोल्ने चाजोपाजो मिलाउन कम्मर कसे। डिल्ली आचार्य लागायतका केहि साथीहरु म्युजिक सिस्टम मिलाउनतिर लागे।
हामि सबै नेपालीहरुको प्राय  छोराछोरीको रेखदेख गर्ने जिम्मा महिलाहरुको हुन्छ। यहाँ पनि यो अपबाद हुन सकेन। छोराछोरीहरुतिर नजर पुर्याउदै पनि उहाँहरु कम्मर मर्काइ मर्काइ, ज्यान ढल्काइ ढल्काइ प्रकाश सपुत र प्रिती आलेको दोहोरिमा जमेर नाच्नु थाल्नु भयो। उहाँहरुको पॉवर डान्सले केटाहरुमा पनि जोस सल्काइदिएछ  क्यारे हलको बाहिर शुरु भयो "गलबन्दिको" डान्स। संगीतको शक्ति यति जादुगर हुन्छ एकैछिन अघिसम्म निधारभरी निन्द्रा र थकान बोकेर आएका साथीहरुको अनुहारमा एकाएक चमक ल्याएको थियो । त्यसैमाथि अलि अलि " खै के खाएर बिग्रे , चुइन लाएको मन मायाले छाएर बिग्रे " भनेझै माहौल डाइनासियन हुदै गैरहेको थियो। बाहिर बाटोमा हिड्नेहरुले पनि घाँटी र ओठ तन्काइ तन्काइ हेर्दै थिए।
कतिपय स्थानीय नेताहरु पनि छिरे हलभित्र। सबैलाई क्यानाडाको झन्डा बाँडे, सबैसंग पालै पालो फोटाहरु खिचे, र नेपाली गीतमा कम्मर मर्काइ मर्काइ नाचे। कति जानेका हुन् जनताको मन जित्न। चुनाबको बेला त हाम्रा उतातिराका नेताहरु पनि कम त कहाँ छन् र , चुनाब पछि भने दुइचार जना कार्यकर्ता भए पुग्यो उनीहरुलाई । हुन त यिनीहरु पनि भोट कै लोभले डुलेका हुन् तर पनि समाबेसी कोटामा परेको भाँन पर्दो रैछ हामीलाई । संगै फोटो खिच्न मन लाग्दो रैछ। दुइचार कुरा बोल्न मन लाग्दो रैछ। कतै हेजेमोनीको प्रभाब पनि हो कि ? जे होस् नेताहरु सामान्य नागरिक सरह, क्याजुअल कपडा लगाएर हिड़छन्। सरल भाषा बोल्छन। दिएको खानेकुरा मिठो मानेर खान्छन, र ताल नमिलेपनि एकैछिन संगै नाचिपनि हाल्छन।
 नेपालि रेस्टुरेन्ट बाट खानको अर्डर गरेका रहेछन क्याटरिङ्ग ब्यबस्थापक तिलक अर्यालले। तातो तातो खाना आइपुग्यो चार बजेतिर। त्यतिबेलासम्म महिलाहरुको पावर डान्स पनि फ्यूज भैसकेको थियो भने केटाहरुको पनि चमक सेलाउदै थियो। ठिक त्यसैबेला कताबाट इनर्जी रसको  घुसपैठ भएछ बाहिर , एकाएक माहौल तातिहाल्यो। हलभित्र छिरेर फेरी सुरु भयो झिल्के डान्स। मझौला खालका केटाहरु भने बाहिर फुटबल खेलिरहेका थिए। कतिपयले पुलका गोटी हातैले भएपनि प्वालमा झिराउने प्रतिस्पर्दा गर्दै थिए। हामीसंगबाट समय चिप्लिदै थियो। पाँच बजेसम्म हल सरसफाई गरेर जिम्मा लगाउनु पर्ने थियो। चारबजेतिर खानको लागि उर्दी जारि भयो। सबैले स्न्याक बढी बढी खाएकोले होला आधा भन्दा बढी खाना बच्यो। एउटा टोलि खटेर खाना सबै बाहिरको सेड न. दुईमा सारियो।
दिनभरी पानि परेकोले गर्दा पार्कको चौर चिसो र हिलो थियो। केटाहरुको टोलि पुन छोराछोरीलाई आमाको साथमा छोडेर जंगल सफारीमा निस्के। जिबनका तिता मिठा पल सम्झदै , हाँसो ठट्टा गर्दै टोलि करिब तिन किलोमिटर जतिको यात्रा गर्न सफल भयो। यात्राको क्रममा विडियो र फोटा खिच्ने काम नहुने कुरै भएन। एकदर्जन भन्दा बढी फोटाहरु त पुलको मुखमा खिचियो होला। कहिलेकसो लाग्छ 'यस्ता खाले प्रोग्राममा मुख्य कुरा फोटा खिच्ने नै हो कि।' हामि फोटो खिच्दै गर्दा सस्काचेवन नदीको किनारको माथिपट्टी एकजोडी खैराहरुले मायाको कनेक्सन गर्दै थिए। उनीहरुको त्यो असिम क्षणलाई न हाम्रो खाट्टी नेपाली गफ र हाँसोले अल्मल्लायो, न खुट्टामै फुरुल फुरुल पुच्छर घुमाइदिने चिपमंकले। खाट्टी मायालाई आँधीबेहरीले त छुन सक्दैन भन्छन हाम्रो खाट्टी हल्लाले के छुन्थ्यो , हामीतिर त फर्केर पनि हेरेनन्।

चिसो बढ्दै गएकोले गर्दा पिकनिक स्थल फर्किसकेपछि घरतिर लाग्ने कुरो भयो सबैजनाको। मनले त अझै पनि झ्याम झ्याम नाचौ , टेन्ट टाँगेर यतै सुतौ भनिरहेको थियो।  भनेर भएन कसैलाई घर पुग्नासाथ काममा कुद्नु थियो भने कसैलाई भात उसिनेर हुन्छ या पाउरोटीमा जाम दलेर भोलिको लागि लन्च तयार गर्नु थियो। घर फर्किने बेला सबैको अनुहारमा उज्यालो पदार्थ गुमनाम थियो। तर बाध्यता आआफ्नै। कसैले बचेको खाना पोको पारेर भोलिको लन्चको व्यवस्था गरे। कसैले छोरा छोरी बोकेर गाडीतिर लागे। स्पिकरम अझै गित बज्न खोज्दै थियो च्यार च्यार। यतिबेला न यसले पावर डान्स दियो र अनुहारमा कान्ति।  रेभ कन्सर्ट पछिको एरिना जस्तै भयो हाम्रो त्यो पिकनिक थलो।