Tuesday, April 23, 2024

 विश्व पुस्तक दिवसको दिन विवेक ओझाको ऐठन पढेर सके। पढ्दै गर्दा बीच बीचमा रिंगटा लाग्ला झैँ बनायो।बिचैमा छोडौ झैँ नभएको पनि हैन। तर लेखकले कठालोमा समातेर अन्तिमसम्म नपुर्याई छोडेनन्। पढ्न झ्याउ लाग्यो भने धेरै किताब बिचमै छोडिन्छ। तर ऐठन झ्याउ लागेर हैन। डर लागेर हो। प्राकथनको दृष्य नै यति बिभत्स देखाइन्छ कि अगाडी झन् कस्तो होला भन्ने डर र कौतुहलता संगसंगै आउछ। कथाको  मुख्य पात्र बबनकुमार एक भब्य अस्पतालमा सिन्जोफ्रेनिया नामक मानशिक रोगको उपचार गराइरहेको हुन्छ। त्यो बेला उसले महाभारत पढ्ने गरेको हुनाले सपनामा ऊ कुरुक्षेत्रको लढाईमा घाइते हुन्छ। उसका दुवै हात गिडिएर भुइमा लढिरहेको अवस्थामा चिल आएर उसको छातीमा बस्छ। धपावस भने दुवै हात छैनन्। उसले निरिह भएर मृतु कुर्दै गर्दा चिलले ऊ संगैको लासको आखाँमा तिखो चुच्चोले घचघच पारेर नसासँगै डल्लो निकाल्छ। त्यो दृश्यले मलाई भनन रिंगटा लाग्ला झैँ बनायो। यस्तो विभत्स चित्र कसरि कल्पना गर्न सकेका होलान लेखकले भन्ने लाग्यो। अर्को मनले सोंच्यो लेखकले त कल्पना मात्र गरे, तर युद्दको बेला यस्ता घटनाहरु कल्पना हैन सत्य थिए। किताब पढ्दै जाँदा यस्तो लाग्यो कि युद्दको बारेमा लेखिएका किताबका पानाहरुमा मृतकका आत्माहरु लुकेर बसेका हुँदारहेछन।जब पाठकले पढ्छन, ति आत्मा जीवित बन्छन र पढुन्जेल पाठकलाई आफै मृतुको भयङ्कर कथा सुनाएर तर्साइरहन्छन । 

दाङ्गमा भएको दोहोरो भिडन्तमा बबनसिंहले श्रीमती उर्मिला र छोरा प्रल्हादलाई एकैचोटी गुमाउन पुग्छ। त्यो पनि बैबाहिक बर्षगाँठको दिन। आँखै अगाडी छोरालाई छापामारहरुले जिउदै गाडीदिन्छन  र उसलाई बन्दी  बनाउछन। बन्दी बनाइसकेपछि आफूसंगै लिएर जान्छन। यसरि छापामारको टोलिसंग हिड्दै गर्दा उसले कैयन क्रुर र अमानबिय बिभत्स घटनाहरु देख्न पुग्छ। कतै गाँउले महिलाहरु छापामारका कमान्डरहरुबाट बलात्कृत हुन्छन भने कतै राज्यको सेनाबाट। कैयौ युद्दबन्दीहरुलाई दुवै पक्षका सेनाहरुले चरम यातना दिएर मार्छन। रुखमा बानेर हातखुट्टा गिड्ने, ढुङ्गाले खुट्टा थिच्दिने, बानेर भीरबाट खसाल्ने, बन्चरोले छप्काउने जस्ता दृश्यहरु यत्रतत्र छन्। ज्वाला नाम गरेको छापामार कमान्डरले एक प्रहरी बन्दीलाई छातीमा भालाले चिरेर, हात गिडेर खुर्सानीको धुलो सम्म हालेको दृश्यले कमजोर मुटु हुनेलाई सुताउन बेर लाग्दैन। यी सबै दृश्यहरुको प्रत्यक्षदर्शी बबनले आफुपनि कतिबेला त्यस्तै गरि मोर्नु पर्ने हो भन्ने डरले छटपटीरहेको हुन्छ । राज्यका सैनिकहरुले आफु तथा आफ्नो परिबार प्रति गरेको ज्याजतिको बदला लिनकै लागि कतिपय बिद्रोही पार्टी भित्र  प्रवेश गरेका हुन्छन। तिनै मान्छेहरु झन् क्रुर बनेको यथार्थलाई देखाएका लेखकले देखाएका छन्। बन्दी बनाइएको गोकुल पछि छापामारमा लागेर सबैभन्दा क्रुर नरभंशी बन्न पुग्छ। 

कथाको कलाइमेक्स आछामको सदरमुकाम मगलसेन आक्रमण हो जस्तो लाग्यो मलाई। त्यहाँ पुगुन्जेल बबन्सिङ्ग छापामारकै एक हिस्सा बन्न पुग्छ। त्यहाँ उसलाई घाइतेहरु ओसार्ने जिम्मा दिइएको हुन्छ। त्यो घटनाको दृश्य महाभारतमा बर्णन गरिएको कुरुक्षेत्रको भन्दा विभत्स हुन्छ। बुको चिउरा खाएर सलह झैँ छापामारहरु आर्मी क्याम्पभित्र प्रवेश गर्छन र अन्ध धुन्द आक्रमण गर्छन। त्यहाँ सुतिरहेका, आत्मसमर्पण गरेका सबै सैनिकहरुलाई उनिहरुले लाइन लगाइएर गोलिले उडाउछ्न। त्यतिमात्र नभई दरबारमा रहेका कर्मचारीहरु समेतलाई बन्चरोले दाउरा चिरे झैँ टाउको चिर्छ्न। जिउदोलाई मारे मारे, मोरिसकेकालाई पनि चिन्न नसकिने गरि लाशलाई क्षतविक्षत बनाउछन। त्यो दृष्य कम्बोडियाको पोलपोटको जेनोसाइट, हिटलरले  ग्यास चेम्बरमा हालेर  यहुदीहरू पोलेको तथा इदिअमिनले मान्छेहरुको  मुटुकलेजो खाएको दृश्य भन्दा कम थिएन। 

 उपन्यासको अन्त्यतिर लेखकले यस्तो समाजको कल्पना गरेका छन् जहाँ भात खानु पनि मान्छेहरुको लागि ठुलो कुरा हुन्छ। रेस्टुरेन्टमा मान्छेको माशुबाट बनेका परिकारहरु पाइन्छन। हरेक मान्छेहरुमा केहि न केहि खोट हुन्छ। कसैको हात हुदैन, कसैको खुट्टा, कसैको कान त कसैको आँखा। मार्गरेट आटउडको 'हेन्डमेडस् टेल" उपन्यासको आधारमा बनाइएको टेली सिरिज यस्तै भिभत्स दृश्यले गर्दा मैले पुरै नहेरी बिचमै छोडेको थिए। यसमा युद्धको असरले गर्दा सिर्जेको समाजमा महिलाहरुलाई बच्चा जन्माउनकै लागि बन्दक बनाएर चरम भन्दा चरम यातना दिइएको दृश्यहरु देखाइएको छ। यो किताबलाई युएस तथा क्यानाडाका धेरै स्कुलहरुमा ब्याण्ड समेत गरिएको छ। ओझाले यो उपन्यासमा युद्दको ट्रमाले गर्दा बबन्सिहको दिमागमा परेको असर र थेरापिस्ट संग कुरा गर्दा उसले सम्झेको घटनाहरुको बर्णनलाई शुरुदेखि नै समानान्तर किसिमले अगाडी बढाएका छन्। यो प्रयोग आफैमा चुनौतीपूर्ण पनि छ। उनै  क्यानेडियन लेखिका  मार्गरेट आटउडले अर्को विश्व प्रशिद उपन्यास "एलिस ग्रास" मा यो शैलीको प्रयोग गरेकी छन् जसमा उपन्यासको मुख्य पात्रले थेरापीष्टसंग बिगतमा भएका बिभत्स घटनाहरुको  बर्णन गर्दछिन। 

लेखकले बिषयबस्तुलाई रोचक किसिमले प्रस्तुत गरेका छन्। युद्धको नेचरको बारेमा बर्णन गर्न चेस खेलको एनालोजी प्रयोग गरेका छन्। बिद्रोही संगठनको  राजाको लागि छापामारहरु सैनिक र दरबारको राजाको लागि शाहीसेनाले ज्यान आहुति दिन परेको अथार्थ चित्रण गरेका छन्। त्यो बाहेक उनले बिचबिचमा कतै मिथक प्रयोग गरेका छन् भने कतै यौन मनोविज्ञान घुसाएका छन् जसले गर्दा कथा बाचन रोचक बनेको छ।एकदिन राति बबनसिंहले सपनामा उर्मिलासंग छोरा प्रल्हादको बारेमा सोध्छ। उर्मिलाले छोराले समग्र आधुनिक हतियारलाई निस्तेज पार्ने मेशिन हो या शुत्र बनाउदै छ भन्छिन्। यसले के देखाउछ भने लेखकले प्रल्हादलाई भविष्यको एक आशाको प्रतिकको रुपमा प्रतुत गरेका छन्। उनि चाहन्छन भविष्यमा कुनै यस्तो प्रविधिको बिकास होस् जसले सम्पूर्णखाले हतियारलाई निस्तेज पार्न सकोस। तर यस्तो गम्भीर कुरा गर्दा गर्दै उट्पट्याङ्ग पनि  फ्याट्ट घुसाउछ्न कि उर्मिलाले कुरा गर्दा गर्दै उसको गुप्ताङ्गलाई च्याप्प समातेर भन्छे ,' साइन्स मास्टरको छोरा ठ्याक्कै बाउजस्तो छ। के सोंचेर घोच्याथेउ कुन्नि ?"  यस्तै यस्तै कुराहरुले कैयौ पल्ट आँशुलाई बिचमै रोकेर खित्का छोडेर हँसाउन समेत सफल छन् लेखक। 

समग्रमा यो उपन्यास युद्धको बिरुद्दमा तथा शान्तिको पक्षमा उभिएको स्तम्भ हो। धर्मयुद्ध, विश्व युद्द तथा गृहय युद्द जेसुकै भएपनि त्यसले गरेको जन धनको तुलनामा त्यसका उपलब्धिहरु नगन्य हुन्छन। यदि दशबर्षे जनयुद्दको परिणाम राम्रो हुन्थ्यो भने आजको नेपालि समाज यति कुरुप हुदैनथ्यो। लेखकले उपन्यासको अन्यमा सिर्जना गरेको 'डिस्टोपियन' समाज जस्तो हुदैनथ्यो। युटोपियन समाजको कल्पना गरेर शुरु भएको माओबादी द्वन्दले आखिर अपाङ्ग समाजको निर्माण गर्न पुग्दछ। 

भाषा उत्कृष्ट छ।घटनाहरु काल्पनिक हुन् या सत्य तथ्यको आधारमा लेखिएका हुन् त्यो लेखक आफैलाई थाहा होला। यो इतिहाँस हैन, उपन्यास हो। इतिहाँस शक्तिको बलमा लेखिन्छ। सत्य तथ्य आबश्यकता अनुरुप तोडमोड गरिन्छ। यसमा बिम्बहरुको प्रयोग बेजोड छ। पढ्दै जाँदा युद्दको बारेमा बनाइएका डकुमेन्ट्री वा कुनै हलिउडको सिनेमा हेरे झैँ लाग्छ। उपन्यासको अन्त्यतिर लेखक कतै अलमलाएका हुन् कि जस्तो भाँन भयो मलाई। तर मैले कुरो नबुझेको पनि हुन सक्छ। चन्द्रकलाको कथा अलि बढी नै हाइपोथेटिक  भयो कि भन्ने लाग्यो। समग्रमा यो  उपन्यास दमदार छ।  त्यसैले त  "ऐठन" ले विसं २०७९ को मदन पुरस्कार समेत जित्न सफल भयो। पढ्नेको मुटु काप्यो, लेख्नेको हात काप्यो कि काँपेन होला भन्ने पढुन्जेल लागिरह्यो। 







Thursday, April 11, 2024

 बेरोजगार भएको महिनादिन पुग्न लाग्यो। अर्को मैनाको एक तारिक भाडा तिर भनेर ढोकामुनि बाट कागजको चिर्कटो कराउदै भित्र छिर्छ। फ्रिज रित्तो छ। छोराको लागि दुध किन्न पनि टाउको कनाउन पर्ने भयो। हिजो दिनभरी काम खोज्न भनेर निन्च दाँत देखाउदै कहाँ कहाँ पुगिन। उनीहरुले पनि निच्च दाँत देखाएरै फर्काउछन। मेरो अनुहार देखेर बुढी पनि ठुस्किन लागिसकेकी छ। "अरुले त काम भेटेकै छन् , तपाइले चै किन नभेटेको ?"  छि ! कति रुखो स्वरमा सोधेकी। यत्ति कुरो राम्रै मुखले सोधेपनि त भैहाल्थ्यो। 

म फेरी काम खोज्न निस्के। हिजो प्रिन्ट गरेका दर्जन भन्दा बढी रिजुमीहरु सकिसकेछन्। चोकमा चाइनिजको फोटोकपी पशलले राम्रै ग्राहक भेटेको छ। मैले काम नभेटाउनु मै फाइदा छ जस्तो गरेर हेर्छ। निस्कदै गर्दा काने टोपी र असनको नर्थफेस ज्याकेट लगाएर अमर पनि छिर्यो भित्र। उसले पनि अझै काम भेटेको छैन। एकैदिन हिंउले ढाकिएको मदेश छिरेका हामि। उसले पनि एक दर्जन जति बायोडाटा फोटोकपी गर्यो। त्यसपछि बाघले लागेको  बाख्रा खोज्न लागे झैँ जागिर खोज्न। 

त्यहाँदेखि नजिकै रक्सिको दुकान रैछ लिक्वर स्टोर। भित्र छिर्यौ। 'काम छ भनेर सोध्नासाथ 'गो गो अदर स्तोर, नो जब', भन्दै हामीलाई जतिसक्दो त्यहाँबाट बाहिर पठाउन चाह्यो। हामि बाहिर निस्क्यौ। ढोकैमा प्लास्टिकको झोलाभरि बियरका रित्ता क्यान बोकेर एकजना बुढो बुढो मान्छे उभिएको थियो। 

" क्यान आई ह्याब अ सिगरेट, प्लिज", उसले हात हामीतिर सोझ्यौदै भन्यो। हामि त छक्क पर्यौ। यहाँ पनि यसरि माग्ने हुन्छन भनेर। "छैन" भनेर त्यहाँबाट फटाफट अगाडी गयौ। 'ह्याब अ ग्रेट डे", उसले चिच्याउदै भन्यो। 

'मागेकोबेला पैसा नदिदा हाम्रातिर त सत्तोसराप गर्थे माग्नेले, यता त उल्टै शुभदिन भन्दा रहेछन ' हैन त अचम्म', अमरले भन्यो। त्यसपछि सफेत धुलो नुन जस्तो हिंउलाई बुटले पन्छाउदै अगाडी बढ्यौ। सडकमा पेटिमा मान्छेहरु  खासै हिडेको छैनन्। बाटोमा भने गाडीहरु एकनासले कुदिरहेका छन्। सुनसान सडकको पेटीमा गाडी गुडेको आवाज खोला सुस्यायझैँ सुनिन्छ। हिड्दा हिड्दा एउटा कंगारुको साइनबोर्ड राखेको ठाउमा पुगिएछ। सिसाको भित्तोमा  भनेर हायरिङ्ग  लेखेको थियो।ढोकामा गएर घन्टी थिच्यौ। एकजना मोटो न मोटो मान्छे रातो टिसर्टमा ढोकामा आयो। हामीलाई देख्नासाथ् उसले कुरो बुझेछ क्यारे भित्र पनि बोलायो नसोधी। 

'यु गाइज लुकिङ्ग फर जब ', उसले हामीतिर आँखा डुलाउदै उसले भन्यो। हामीले उसलाई रिजुमी दियौ। राम्रोसंग नहेरी उसले हामीलाई भित्र एउटा कोठामा लगेर बस्न भयो। त्यहाँ एउटा प्लास्टिकको टेबुल र  चार पाँचवटाजति प्लास्टिक कै कुर्ची यात्र तत्र थिए। भित्तामा एउटा ह्वाइटबोर्ड समेत झुन्डिएको थियो। एकैछिनमा उसले हामीलाई एउटा कागतमा केही म्याथका प्रश्नहरु ल्याएर दियो। प्रश्नहरु सामान्य जोडघटाउ सम्बन्धि थियो। अन्तिममा एउटा कंगारुको तस्बिर थियो। त्यसको अर्थ लेख्न पर्थ्यो। दुबैजनाले गलत उत्तर लेखिएछ। पछि आएर उसले भन्यो, त्यो डोमो नाम गरेको पेट्रोल पम्पको लोगो हो जसको अर्थ पम्पमा कस्टमर देखेपछि कंगारु झैँ उफ्रिदै गएर गाडीमा तेल भोर्दिने। झ्यालका सिसा पुछिदिने हो। हामिलाई के काम हो मेसो नै थिएन त्यतिन्जेल। उसले त्यसो भएपछी तेल भोर्नि काम रहेछ भन्ने पक्का भयो। 

उसले हामीलाई बधाई दियो पास भएकोमा। त्यसपछि हामीसंग सिनकार्ड माग्यो, र एक एक वटा फर्म भर्न लगायो। उसले जे जे भन्यो त्यसै त्यसै गर्यौ। जागिर मिलेकोमा कुरै नबुझी मन खुशी भएको थियो। उसले भित्रबाट जुटका बोराजस्ता गरेका राता सिरदेखि पाउसम्म ढाक्ने कपडा लिएर दियो।  त्यसपछि एउटा कागतमा ठेगाना लेख्यो र भोलिपल्ट बिहान त्यहि  ठेगानामा जान भन्यो। हामि खुशी हुदै घरमा गयौ। 

अर्को दिन आठ बजे काममा पुग्न पर्ने। पाँच बजे नै निन्द्राले छोड्यो। बाहिरको तापक्रम माइनस पच्चिस डिग्री सेल्सियस थियो। बेलुका नै दुइचारवटा रोटी प्लास्टिकको डिब्बामा राखेको थिए। छेउमा अलिकति गोबीको तरकारी पनि।  त्यहि झोलामा राखेर निस्के।  बसलाग्ने ठाउ पुग्नलाई दश पन्द्र मिनेट जति लाथ्यो। गुगल म्याप हेर्ने बानि थिएन। बस लाग्ने ठाउमा पुगेपछि बाटोको कुन साइडमा बस्ने निकै दोधार हुदो रहेछ। छ बजे नै मेकावन युनिभर्सिटिको मेन गेटमा पुगे। एकछिन बस कताबाट आउछ भन्ने पत्ता लाउने सकिन। पाँचसय मिटरसम्म मान्छे त के चारो मुसो समेत थिएन। त्यातिकै वारिपारि गर्दै गरे। हावा तिब्र गतिमा चलेकोले सिरेटोले टाउको झनन बनायो। त्यतिबेला एकजना मान्छे चिच्याउदै त्यतै आयो। उसंग मेरो आँखा जुध्न गएछ। 'फकिंग इन्डियन भन्दै नराम्रो गालि गर्यो। अर्काको देश भर्खर भर्खर आएको छ के बोल्नु के नबोल्नु भयो। अलिक भित्तोतिर गएर अर्कोतिर हेरेर बसे। करिब पन्द्र मिनेट कुरेपछि बल्ल बस आयो। हातखुट्टा त झर्ला झैँ भएको थियो। बसमा चढेपछि बल्ल राहत मिल्यो। बसमा जम्मा दुइतिनजना मात्रै थिए। पछाडीको सिटमा गएर बसे। 

आठ बजे काममा पुग्नुपर्ने मान्छे सात बजे नै पुगे। बसबाट झर्नें बितिकै डोमो लेखेको कंगारु साइन देखियो। अब कता जाने ? त्यहि जाउ भने एक घण्टा पहिले के जानु। के भन्लान भन्ने लाग्यो। नजिकै बस स्टेसन रहेछ। त्यतै छिरे। जसरि भएपनि जाडोबाट बच्नु थियो। स्टेसन भित्र पनि खासै मान्छेहरु थिएनन्। उता नेपालमा स्टेसन भनेपछि त मान्छेको भिड हुन्छ। यता भने घरबास नभएकाहरु जाडो छल्नको लागि स्टेसन भित्र बस्दा रहेछन। उनीहरुको अनुहारमा झुक्किएर हेरिएला र अघिको झैँ गालि खाइएला भन्ठानेर उनीहरु भन्दा अलि टाढा गएर बसे। समय काट्न निकै गाह्रो भयो। आधा घण्टा पछि लागे काम गर्ने पेट्रोल पम्प तिरै। दुइ तीनवटा गाडीले तेल भोर्दै थिए। पेट्रोल पम्पको ढोकामा गएर यसो भित्र हेरे। दुइजना मान्छे मुस्किलले अटाउने काउन्टर भनौ या दुकानको स्पेस थियो। एकजना मोटी मोटी काली आइमाई ग्राहकसंग कुरा गर्दै थिई। एकछिन बाहिरै उभिए। ग्रहक गैसकेपछि भित्र हेरेर आफु काममा आएको बताएँ। उसले नाम सोधी र भित्र बोलाइ। त्यहाँ बस्नको लागि कुर्ची समेत थिएन। उ उभिएकी थिई। उसंगै ठोक्किए भित्र पट्टिको स्टोर प्लस ट्वाइलेट रुममा छिरे। त्यहि कुनामा झोला राखे, बल्ल बल्ल पहेलो जम्फ़रजस्तो बाक्लो न बाक्लो रातो ड्रेस लगाएँ।

 आइमाई हँसिली थिई। काली भएकोले मेरो दिमागमा त्यो कुनै अफ्रिकन देशकी होली भन्ठाने। परिचय गर्दै गर्दा उसले आफु जमैकन भएको कुरा गरी। अली बढी स्मार्ट हुन खोज्दा मैले कुरो बिगारे। उसले सोधेकी थिई पहिले, "डु यु नो द कन्ट्री जमैका?"  "यस, इट्स इन अफ्रीका।" पछि आफैलाई लाज लाग्यो। त्यसपछि यदि मैले कसैलाई "डु यु नो नेपाल?" भनेर सोध्दा 'थाहा छैन भन्दा कहिले पनि चित्त दुखेन। जसले पश्चिमा साहित्य पढेर, अफ्रिकन अमेरिकन साहित्यमा मास्टर्सको थेसिस लेखेर क्यानाडा सम्मको यात्रा तय गरिसकेको छ त्यसलाई जमैकाको बारेमा थाहा छैन भने इन्डिया र चाइनाको बिचमा लुकेको देशको बारेमा उनीहरुलाई थाहा नहुनु कुनै नौलो थिएन। 










Monday, March 25, 2024

समाजले नदेखेको संसार

ओलिभिया अटिस्टिक केटी हो। उ निकै खुशी देखिन्छे। उसलाई कसैको डर छैन। बिन्दास हाँस्छे। आँखा झिम्काइदिन्छे। उसलाई को ठुलो को सानो कुनै भेदभाब थाहा छैन। उमेरले बिश वर्ष पुगेकी उ बानीव्यहोरा हेर्दा बच्चा नै छ। बाबा आमालाई उसको पिर छ। सानो तिनो जागिर गरेर स्वतन्त्र किसिमले आफ्नो जिबन यापन गरोस भन्ने चाहना छ। त्यसैले उनीहरुले क्याथोलिक स्कुलमा अतिरिक्त कक्षामा भर्ना गरेका छन्। उसलाई जागिर लगाउनको लागि स्कुलले पनि विभिन्न ठाँउमा काम सिक्नको लागि पठाउने गरेको छ। अहिले उ सोपर्स ड्रग मार्ट नामक एउटा रिटेल पशलमा काम सिक्न जान्छे। त्यहाँ उसले समानहरु मिलाउने, डेट एक्सपायर भएका सामानहरु झिक्ने र भित्र स्टोरमा लैजाने, सकिएको ठाँउमा भित्रबाट ल्याएर मिलाएर राख्ने गर्छे।  उसले भनेको काम त गर्न सक्छे तर एक्लै त्यो काम गर्न उसलाई गाह्रो हुन्छ।  उसलाई कसैको सहयोग चाहिन्छ।  त्यसैले क्याथोलिक स्कुल बोर्डले जब कोच भनेर मान्छे हाएर गरेको हुन्छ।  उनीहरुले उसंगै बसेर काम गर्ने गर्छन।  उसालाई काम सिकाउछन। के गर्न उचित हुन्छ के गर्न हुदैन सम्झाउछन। 

दाँते उसको बोयफ्रेन्ड हो। उ पनि मान्छे जवान देखिए पनि बानिव्यहोरा पाँच बर्षे बालकको झैँ छ। दाँते ओलिभिया संगै एउटै स्कुलमा पढ्छ। ओलिभिया र ऊ संगै बस्छन। आखाँ शिक्षकतिर फर्काएका हुन्छन भने दिमाग र हात एकअर्काको शरीर स्पर्समा लागेका हुन्छन। "सार्बजनिक ठाउमा आफ्नो गर्लफ्रेन्ड नै भएपनि प्राइभेट अङ्गहरुमा हात हाल्नु हुदैन। बसमा बसेकोबेला आफ्नोमात्र स्वतन्त्रतालाई हेर्ने होइन, त्यहाँ बसेका अन्य मान्छेको बारेमा पनि सोच्नु पर्छ",  शिक्षक मार्टिनले भने। ओलिभियाले दाँतेको हातबाट आफ्नो हात छुट्टाई। दाँतेको अनुहारको रंग फेरियो। दाँते जुरुक्क उठ्यो र पछाडी गयो। दुई हातका औलाहरु जोड्यो र नाकैमुनि पुर्याएर सुघ्न थाल्यो। नजिकै सरिना बसेकी थिइ। 

सरिना पनि अटिस्टिक केटी हो। उसले आफ्नो फोनमा लगातार गीतहरु सुनिरहेकी हुन्छे। उसको दिमागमा अंग्रेजी गीतहरुको संग्रह नै छ। उसलाई कुन गित कसले र कहिले गाएको सबै कन्ठै छ। बिहान उठेदेखि बेलुका सुत्ने बेलासम्म उ ननस्टप गीतहरु सुन्ने र तिनै गीतहरुको बारेमा बनेका युट्युब भिडियोहरु हेर्ने गर्छे। शिक्षकले पनि उसलाई गीतहरुकै बारेमा शब्द मिलाउने काम दिन्छ। त्यो भन्दा अरु काम लगायो भने 'म बोर भैसके। मलाई शिक्षकले पढाएको मनपरेन। म मस्ती गर्न चाहन्छु ", भन्दै  कपाल हल्लाउन थाल्छे। होची र मोटी, गोलो अनुहार गरेकी सरिनाले  कसैको पनि आँखामा सिधा हेर्न सक्दिन। 

दाँते नजिकै गएको देखेर अगाडी बसेको म्यरियो पनि जुरुक्क उठ्यो र एउटो खुट्टो भुइमा खिसार्दै दाँते उभिएको ठाँउतिर गयो। म्यरियो आएको देखेर दाँते अगाडी गयो। म्यारियोले सरिनालाई पुलुक्क हेर्यो र हाँस्यो। सरिना भने आफ्नै दुनियामा थिई। उसलाई हेरिन। म्यारियो एकछिन बटारियो आफैमा सर्प बटारिय झैँ। त्यसपछि कंगारु उफ्रे झैँ उफ्रिदै अगाडी गयो। आफ्नो कम्प्युटर खोल्यो। स्क्रिनमा कार्टुन हेर्दै हाँस्न थाल्यो। 

त्यहाँ उनीहरु भन्दा अलि फरक स्वभाब भएको एउटा  बिद्यार्थी छ रेमन। उ छ फिट भन्दा अग्लो छ। खाइलाग्दो  ज्यान, ठुला ठुला सिसाका गुच्छा जस्ता आँखा, घुम्रिएको रौ गरेको रेमन हेर्दा भलाद्मी जस्तो छ। ऊ अटिस्टिक पनि हैन। तर उसको बानीव्यहोरा भने देखेजस्तो छैन। उसले कुनै कुरालाई पनि ध्यान दिदैन। प्रायजसो डेस्कमाथि टाउको अडाएर सुतिरहेको हुन्छ। केहि काम गर्न भन्यो भने 'मलाइ आउछ। गर्न पर्दैन,' भनिहाल्छ।  ओलिभिया, दाँते, सरिना र म्यारियोको गतिबिधि हेर्न मै व्यस्त देखिन्छ उ। 

शिक्षक आफ्नै धुनमा केहि न केहि त पढाई रहेका हुन्छन। तर त्यो पढाउनकै लागि पढाए जस्तो लाग्छ।  शिक्षकले पनि के गर्न सक्थ्यो। यो उनीहरुको अतिरिक्त पाठ्यक्रम अनुसारको पढाई हो। उनले पढाउने कुराहरु भनेकै सामान्य नागरिकले के गर्न हुन्छ के हुदैन, आफ्नो शरीरको स्याहार सुसार कसरि गर्ने, काम गर्दा आफ्नो सुरक्षाको ख्याल कसरि गर्ने। बसमा यात्रा गर्दा के के गर्न हुन्छ के गर्न हुदैन यस्तै यस्तै हो। शुरु शुरुमा मार्टिनले उनीहरुलाई विभन्न प्रश्नहरु सोध्थे। उनीहरु मन लागे जवाफ दिन्थे मन नलागे बालै दिदैनथे। यो सामान्य प्रक्रिया थियो। 

त्यसमा जोडिएको छ अर्को पात्र।  त्यो पात्र हो "म।"  बिद्यार्थीहरुको आनीबानी, स्वभाबहरुको बारेमा म जानकार छु। तिनीहरु कसैले पनि बोलेर आफ्नो समस्या बताउन सक्दैनन। उनीहरुले देखाउने व्यवहार नै उनीहरुको कुराकानी गर्ने माध्यम हो। यदि उनीहरुलाई पढाएको कुरा मन परेन भने त्यसै चिच्यौछन। केहि कुरा देखेर खुशी भए भने हात त मुन्टो संग संगै बटार्छन। कुनैलाई अलि ठुलो आवाज भयो भने निकै रिस उठ्छ। त्यो बेला नजिकै भएको मान्छेलाई मुक्का हान्न पनि सक्छन। कहिलेकाही उनीहरुले भन्न खोजेको कुरा बुझिएन भने आफैलाई पनि चोट पुर्याछन्। सकारात्मक बानि बसाल्ने, सामान्य रुपमा भएपनि सामाजिक हुन सिकाउने, नकारात्मक बानीव्यहोरालाई परिबर्तन गराउने काम शिक्षकको हो। अरु साधारण कक्षामा झैँ पढाउने मात्र काम होइन शिक्षकको। 

उनीहरु हाइस्कुल सकेर समाजमा रुपान्तरित हुनको लागि काम गर्नु पर्ने हुन्छ। त्यहि कारणले गर्दा सोमबार उनीहरुको कक्षामा शिकाई हुन्छ भने मंगलबर बुधबार र बिहिबार काम सिक्नको लागि भ्लुन्तियर गर्न पर्छ। त्यहाँ मेरो काम उनीहरुलाई काम सिकाउने भन्दा काम गर्ने तरिका, ग्राहकहरु संग गर्ने अचारणका साथै काम गर्दा ध्यान दिनुपर्ने सुरक्षित नियमहरु पालना गराउने हो। 

एकदिन दाँतेलाई कोच गर्न सिनेप्लेक्समा मेरो पालो पर्यो। उसको बानि भनेको राम्री केटि देख्यो कि नजिकै गएर बोलि हाल्ने, कति राम्री भनेर प्रशासा पनि गर्ने र सकेसम्म फोन नम्मर माग्ने थियो। फिल्म सकियपछि हलहरुमा गएर सफा गर्ने, कुनै सामानहरु बिग्रेको छ छैन चेक गर्नु पर्ने पालो थियो दाँतेको। त्यो दिन कतिको जिम्मेबारी ढंगले काम गर्छ भनेर मैले उसलाई एक्लै पठाए। पछि म्यानेजरले मलाइ बोलाएर दाँतेको बारेमा सिकायत गर्यो। उसले हलमा पुगेर सबैभन्दा पहिले निस्कदै गरेका केटीहरु संग गएर 'तिमीहरु कति राम्रा। मेरो गर्लफ्रेन भन्दा पनि राम्रा। के तिमीहरु मसंग फोटो खिच्न सक्छौ। मैले मेरो गर्लफ्रेनलाई इर्ष्यालु पार्नु छ ' भनेछ। उसको यस्तो हर्कतले केटीहरुमा असुरक्षित महशुस गराएर जादै गर्दा म्यानेजरलाइ रिपोर्ट गरेछन। यस्तो बानीले गर्दा उसले लब्लोबाट जागिर गुमाएको थियो। त्यसपछि उसले भ्यालु भिलेजमा काम गर्थ्यो। त्यहाँबाट पनि काम गुमायो। उसको बानि परिबर्तन गर्नको लागि उसलाई बारम्बार सम्झाउने, त्यसको असरको बारेमा बताउने गरेको पनि दुइदुइ महिना भएको थियो। संगै बस्यो भने मात्र गर्दैनथ्यो।  नत्र भने पुरानै बानि दोहोराउथ्यो। त्यो दिन म्यानेजरले उसलाई भोलिबाट नपठाउन भन्यो। 

अर्कोदिन फेरी उसको लागि रोजगारदाता खोज्ने काम सुरु भयो। धेरै ठाँउमा प्रयास गरेपछि नफ्रिलमा मिल्ने भयो।  




Tuesday, February 20, 2024

Dream of My Father By Barak Obama

 १. संसारमा  कमजोरहरु मारिन्छन। शोषित हुन्छन। कमजोरहरुलाई बलियोले हेप्छ। दबाउछ। आफ्नो बशमा पार्छ। बलियोले निर्बलियोलाई नोकर बनाउछ। यो जताततै छर्लंग छ। एक भाइले अर्को भाइलाई होस् या एउटा छिमेकीले अर्कोलाई बलियोले निर्बलियोलाई हेपेकै हुन्छ। इतिहाँस पढौ या लोक कथा सुनौ कुरो एउटै हो। त्यसैले कसैको हेपाई, शोषण, दमनबाट बच्नको लागि आफु बलियो बनौ र आफ्ना सन्तानहरुलाई पनि बलियो बनाऊ। 

बलियो हरेक किसिमबाट हुन सकिन्छ। मानशिक रुपमा बलियो। आर्थिक रुपमा बलियो। शारीरिक रुपमा बलियो।आध्यात्मिक रुपमा बलियो। यदि कुनैपनि मान्छे यि चार पक्षहरुमा बलियो हुन्छ भने न ऊ कसैबाट हेपिन पर्छ न चेपिनु पर्छ। महिला,बालबालिका, अपाङ्ग व्यक्तिहरु किन बढी हेपिन्छन ? किनभने उनीहरुलाई कमजोर छन्। कमजोर बनाइएको छ। कमजोर किन छन् भने 

Thursday, February 8, 2024

The Alchemy of Love; A Young Widow's Transformation by Abigail Carter

 मेमोइर मलाइ मनपर्ने बिदा हो।  मैले "लुक एट अ टि कप ' पढेपछि मात्र मेमोइर बिदा हुदोरहेछ भने थाहा पाएको थिए। त्यसपछि मैले सकेसम्म मेमोइर पढ्न रुचाउछु।  कतिपयले यो बिदालाई बढी काल्पनिक बनाएर पस्केको पनि पाइन्छ। यो बिदामा लेखकको इमान्दारिता निकै महत्वपुर्ण हुन्छ।  आफुलाई कतिसम्म पस्किन सक्छ भन्ने कुरा महत्वपूर्ण हुन्छ। 

एउटा बिधुवा महिला जो बयस्क छ उसले कसरि आफुलाई समालेर परिबर्तन गर्न सक्छे भन्ने कुरा देखाएको छ। उनि तिस बर्ष पुग्दा नपुग्दै लोग्ने न्यु योर्कको ट्विन टावरको घटनामा मृतु हुन्छ। त्यतिबेला छोरा छोरीहरु सानै हुन्छन। ट्विन टावरको नब्बे तलामा अफिस भएको उनको लोग्ने ब्राएन आतंककारिको प्लेन क्र्यासमा मारिन पुग्छन। उनले त्यो खबर घरको टिभीमा हेरेर थाहा पाउछे।  त्यो घटना हुदा केहि अघि लोग्ने संग छोटो कुराकानी हुन्छ।  त्यो अन्तिम हो भन्ने के थाहा उनलाई। 

वोलिभिया र कार्टर दुइ छोराछोरी हुन्छन। कार्टर अलिक अप्ठेरो हुन्छ। उनि आफु झन्डै डिप्रेसनमा गैसकेकी हुन्छे। 

उनले लोग्ने कतै बाँचेर आउछ कि भन्ने ठुलो आशा हुन्छ।  तर अर्को दिन सम्म कुनै अत्तो पत्तो नलागेपछि बिश्वास नगरी सुखै हुदैन। त्यो घटनामा मृतु हुनेहरुको DNA जम्मा गर्नको लागि केहि नभेटे पछि अन्तिम पल्ट सेक्स गरेको कन्डम समेत खोज्न पुग्छिन उनि। हरेक पल्ट उनले एरोनलाई सम्झन्छे। उनीहरुबीच फाट्ट फुट्ट हुने मनमुटाब, छोरा छोरी जन्मे पछि टाढिदै गएको आत्मियता सबैकुराहरु उनको दिमागमा फनफनी घुम्न थाल्छन। उसले अडिबल डट कम मा पुन कामको लागि अफर पाउछे जुन ठाँउमा उसलाई ले आफ गरेको हुन्छ। 

उनलाई विभिन्न संस्थाहरुले सहयोग गरेको, आफुलाई त्यो सहयोग लिनलाई लागेको अप्ठेरो, ९/११ को घटनामा बिधुवा भएका महिलाहरुको संघठन, छोराछोरीको ब्यबस्थापनमा अप्ठेरो कुराहरुलाई अत्यन्त इमान्दारिताकासाथ उनले लेखेकी छन्। त्यो भन्दा पनि जवानी अवस्थामा एक्लो हुनुपर्दा उनमा सेक्सको चाहना बढ्दै जान्छ। उनले म्याच डट कम बाट एकल पुरुषहरु संग सम्पर्क बढाउछिन।निक, ब्राउन र माइकल गरेर तीनजनासंग उनको डेटिंग हुन्छ। उनहरुसंगको रमाइलो अनुभवलाई जस्ताको त्यस्तै लेखेकी छन्।  उनीहरुसंगको केहि दिनको डेटिंग पश्चात कुनै पनि केटा आफुसंग म्याच नहुने देखेपछि, उनले आफुलाई परिवर्तन गर्छे। नयाँ ठाँउ सियाटलमा घर किनेर त्यहाँ मुभ गर्छे।  रचनात्मक लेखन कलाको तालिम लिएर आहिले पूर्ण कालिन लिखक रुपमा काम गर्छे। 

Tuesday, February 6, 2024

"The Wealthy Barber Returns"

"The Wealthy Barber Returns" is a personal finance book written by David Chilton, published in 2011. It serves as a follow-up to Chilton's original bestseller "The Wealthy Barber." Here's a summary:

  • Author: David Chilton

  • Publication Date: 2011

  • Genre: Personal Finance, Self-Help

Summary:

  • Introduction to Financial Wisdom: Chilton reintroduces readers to the central characters from his original book, "The Wealthy Barber." He emphasizes the importance of financial literacy and lays the groundwork for the book's lessons.

  • The Value of Savings: Chilton stresses the significance of saving money regularly, regardless of one's income level. He provides practical tips on budgeting and saving effectively.

  • Investment Strategies: The author discusses various investment options, including stocks, bonds, mutual funds, and real estate. He simplifies complex financial concepts and offers advice on building a diversified investment portfolio.

  • Debt Management: Chilton addresses the issue of debt and offers strategies for managing and reducing it. He emphasizes the importance of living within one's means and avoiding excessive borrowing.

  • Insurance and Estate Planning: The book covers topics related to insurance, including life insurance, health insurance, and disability insurance. Chilton also discusses the importance of estate planning and preparing for the future.

  • Retirement Planning: Chilton provides guidance on retirement planning, including setting retirement goals, choosing appropriate retirement accounts, and calculating retirement income needs.

  • Financial Independence: The author emphasizes the goal of achieving financial independence and outlines steps individuals can take to attain this goal. He encourages readers to take control of their finances and make informed decisions.

  • Conclusion: Chilton concludes the book by reinforcing key principles of financial wisdom and encouraging readers to apply the lessons learned to their own lives. He emphasizes the importance of taking action and making positive financial changes.

Overall, "The Wealthy Barber Returns" serves as a practical guide to personal finance, offering valuable insights and advice for readers looking to improve their financial well-being.

 

Monday, February 5, 2024

A Fortunate Man

The film is set in the late 19th century when the main character Peter Sidenius gets accepted to study engineering at a university. He leaves rural Jutland for Copenhagen and breaks ties with his overbearing, pious father and Christian, more specifically Calvinist background. He hates his father and he rejects a gift of his father's pocket watch. The self-confident Peter, free of family and Christian religion, is poor but studies hard. He befriends a waitress who teaches him the ways of the city and introduces him to the world of sex but she is dismissed on his rise up in social status.

फिल्म लेट १९ सेन्चुरीमा सेट गरेको हो। मुख्य पात्र पिटर सिडेनीअसलाई युनिभर्सिटीबाट इञ्जिनियरिङ् पढ्नको लागि अफर आउछ। त्यसपछि उसले डेनमार्क को दुर्गम गाँउ जुटल्याण्ड छोडेर कोपनहेगन जान्छ। उसको बाबु कट्टर क्रिश्चियन हुन्छ। पिटरलाइ उसको बाबुको स्वभाब मन पर्दैन। उसले आफ्नो बाबुले दिएको घडी गिफ्ट नलिई घरबाट हिड्छ। उ निडर हुनुको साथै मेहनती त ट्यालेन्टेड पनि हुन्छ।  

शहरमा गएसंगै उसको चिनजान एकजना वेट्रेससंग हुन्छ।  उसले नै शहरको जिबन कस्तो हुन्छ।  सेक्स के हो भन्ने कुरा सिकाउछे। उनीहरु संगै बस्छन।  तर बिस्तारै उनीहरुको बाटो छुट्टीदै जान्छ।पिटरको 

Peter meets Ivan Salomon, from a wealthy Jewish banking family. Ivan likes the ambitious, smart engineer and especially likes Peter's revolutionary grand future project to harness water and wind power to develop the country with electricity. Ivan helps Peter adjust to free-thinking intellectuals, new political thought, monied-class businessmen, cultural rules and expectations, and the Salomon family. Their daughter Jakobe was to marry Eybert, a little older, wealthy, and established Jewish man, but instead falls in love with Peter. Peter fails to win ministerial government approval for his plans. Phillip, the senior Salomon, decides to send Peter to Austria to further his engineering studies and get others' review of his plans for canals, windmills, and water energy. Peter and Jakobe are separated by their travels.

Peter hears from his brother Eberhardt that their father is gravely ill; however, because the Sidenius family does not approve of Jakobe because she is Jewish, Peter leaves for Vienna and does not attend his father's funeral. Jakobe violates her own family norms by going to Austria to visit Peter. They exchange words and acts of love, and she becomes pregnant. As Austrian scholars approve of Peter's ideas, Ivan and his father set up financial backing. Jakobe is making wedding plans and a joint trip to England. Unbeknownst to Peter, his destitute widowed mother moves to Copenhagen and begs Peter to return to Christ. She attempts to give Peter his father's pocket watch. Peter becomes angry at a story his mother shares and leaves without a watch.

A project meeting is set and everything is a go except for the local government minister's approval. Peter refuses to apologize for an earlier outburst and his pride and arrogance kill the project. Peter's mother dies and leaves him the watch with a letter of advice. Peter takes her body back to Jutland for burial beside his father and stays for an indeterminate time. During his stay in the countryside, Peter's eye wanders to Inger, the Vicar's daughter. He has restless nights and faces an existential crisis, believing his father has cursed him and that God is judging him and his lifestyle. When Peter returns to Copenhagen, he calls off the engagement with Jakobe. Jakobe is devastated, not telling Peter she is pregnant. Peter is now rejected by Copenhagen society and returns home destitute. Jakobe gets a private abortion.

Peter returns home and marries Inger. They have three children but are not happy. Peter soon isolates himself from his wife and children. Jakobe takes what would have been her inheritance and starts a charity school for abandoned and orphaned children in Copenhagen. In response to a letter from Peter, Jakobe travels to Jutland to visit Peter one last time. He tells her that he is dying of cancer and bequeaths his meager estate to her school. In the final scene, Peter walks to the shoreline and stands at the same site where he once celebrated his admittance to the university.