नोयो नेपाली उपन्यास प्रकाश कोबिद/ मन उपन्यास बिश्वध्वज थापा

 

नोयो - प्रकाश कोबिद 

उपन्यास 

नोयो नेपाली उपन्यास प्रकाश कोबिदले लेखेका हुन्। यो किताब १९६८ मा छपिएको थियो। यो उपन्यासको प्रमुख पात्र नोयो हुन्। उनि तिब्बतमा चिनको आक्रमण हुदा भागेर इन्डिया जादै गर्दा आफ्नो प्रेमीसंग छुट्टिन पुग्छिन। त्यतिबेला उनि दोजिया पनि हुन्छे। बाटामा चाइनिज सिपाइहरुले ठाउँ ठाउमा आक्रमण गरेर तिब्बतियनहरुलाई निर्मम तरिकाले मारिरहेका थिए। उनि केहि तिब्बतियनहरुको साथमा भागेर विभिन्न समस्याहरुसंग जुध्धै इन्डिया पुग्छे। त्यहाँ पुगेपछि उनि आफ्नो अङ्कलसंग भेट्छिन। चिनिया सेनाहरुबाट आफ्नो प्रेमी मारिएको खबर पाएपछि उनि निकै दुखि हुन्छिन। त्यसपछि सम्पूर्ण कुरा त्यागेर दलाइ लामाको आश्रममा पुग्छिन र जीवनभर यानी बनेर बस्ने संकल्प गर्छिन। 

मन 

उपन्यास 

बिश्वध्वज थापा 

मन र धन काजीका छोरीहरु हुन्। उनीहरु बिचको अन्तर दुइ बर्षको छ। काजीले मनको बिबाह कप्तानको छोरासंग गराउने पक्का पक्कि गर्छन। तर मन भने आफुलाई अंग्रेजी पढाउने शिक्षकबाट गर्भवती भएको कारण बिबाहको रात घरबाट भाग्छिन।  यस्तो अवस्थामा काजिले आफ्नी अर्की छोरी धनलाई कप्तानको छोरासंग बिबाह गर्दिन्छन। बिबाहको रात कप्तानको घरमा गोलमाल भएको हल्लाखल्ला भएता पनि पछी त्यो साम्य हुन्छ। 

उता मन आफन्ती बुढी बज्यैको घरमा लुकेर बस्छिन। बुढी बज्यैले गोदावरी भन्ने एउटी आइमाईको घरमा पुर्याउछे।  सुरुमा राम्रो व्यवहार गरेता पनि त्यो बुढीको भित्रि योजना अर्कै हुन्छ।  एकदिन उसले मनलाइ गर्भ फाल्न सल्लाह दिन्छे।  साथै उसलाई मेक अप गराएर बस्न भन्छे। त्यहि रात एकजना मान्छे उसको घरमा आउछ।  गोदावरीले मनलाई त्यो मान्छेसंग सुत्न भन्छे।  त्यसपछि मन त्यहाँबाट भागेर खेती खेत टाढा पुग्छे। उ बागमती खोलाको किनारै किनारा एउटा मन्दिरमा जान्छे। त्यहा उसको भेट भस्मेस्वर भन्ने बाबा संग हुन्छ। बाबा भनौदो संग भेट हुँदा उसले भर्खर बच्चा जन्माएकि हुन्छे। भास्मेस्वरले त्यो बच्चालाइ बालगृहयमा राख्न सल्लाह दिन्छ।  उसको सल्लाह अनुसार मनले आफ्नो बच्चालाइ बालगृहमा राख्छे।  उसले एकजना मस्तराम भन्ने सन्तसंग भेट गराउछ।  त्यो मस्तराम भन्ने आखिर त्यहि भास्मेस्वर हुदो रहेछ।  उसले मनलाइ जबर्जस्ति गर्न खोज्छ। उ त्यहाँबाट भाग्न सफल हुन्छे। त्यसपछि उ एउटी आइमाइको सरणमा पुग्छे। त्यो आइमाइले उसलाइ औषधि मुलो गरेर बिरामी निको पार्छे।  एकदिन उसले मनलाइ घरमा आएको छोरामान्छे संग सुत्न भन्छे।  मनले अस्विकार गर्दा उल्टै उपचारमा खर्च भएको पैसो उठाउनको लागि जसरि पनि उसले बोलाएका मान्छे संग सुत्न भनेपछि उ त्यहाँबाट पनि भग्छे।  उ को को संग बाट भाग्दिन।  प्रजातान्त्रिक पार्टी को नाममा भेला हुने नेता देखि महिला संघका कर्मचारीहरु सबैले उनको रुपको र जवानीको नाजायज फाइदा उठाउने भरपुर प्रयास गर्छन। अन्तत उ सबैतिरबाट भागेर एकजना सुचिकारको घरमा पुग्छिन।  सुचिकारलाइ कपडा सिलाएर उनले सहयोग गर्छिन। उनले सिलाएको कपडा धनको घरमा पुग्छ।  धनले सुचिकारलाइ कसले सिलाएको हो कपडा भनेर सोध्छिन। उनलाई संका लाग्छ कि त्यो कपडा सिलाउने पक्कै पनि उसको दिदि हो।  उनीहरु सबै सुचिकारको घरमा जान्छन। त्यहाँ धनलाई आफ्नो अगाडी देखेर मन जिल्ल पार्छिन।  बैनीको अनुरोधमा उनि बुवाआमाको घरमा फर्किन्छे। काजि बिरामी हुन्छन।  तरपनि मनलाई घरतिर आउदै गरेको देखेर काजि जुरुक्क उठेर तल झर्छन।  परिवारको सुखद मिलन हुन्छ।  त्यहि बेला धनको लोग्ने जो मोर्यो भनेर धनले सेतो कपडा लगाएकी हुन्छे फर्केर आउछन। 

मनको छोरीको नाम हुन्छ जिबन।  

यो उपन्यासले तत्कालिन समयमा काठमान्डूको सेरोफेरोको समाज, त्यो समाजमा हुने महिला प्रतिको हिँसा, विभिन्न राजनीति नेता देखि महिला सेवाको नाममा संस्था खोलेकाहरुले कसरी अपराध गरेका थिए भनेर छर्लंग देखाएको छ।  मनको एकबर्ष सम्मको दुख र संघर्षको घनचक्करले यो उपन्यासलाई जिबन्त बनाएको छ।  मन सर्बप्रथम मदन पुरस्कार प्राप्त नेपालि उपन्यास हो।  

एक चिहान -     ह्रदय चन्द्रसिंह प्रधान 

 

अष्टनारायण -बाबु  ( बिरामी /मृतु )

शिवनारायण / छोरो हाक्कुमाया 

हर्षनारायण (शिबनारायणको  भाई )

लतमाया  - आमा 

नानि थक्कु - शिवनारायणको बैनी 

डा. गोदत्त प्रशाद - डाक्टर / रन्जनादेबी   -श्रीमती ( तिन छोराछोरी )

सुरमान सुब्बा - नानि थक्कुलाई दाउ हेरेर बसेको सुड्डो 

रामबहादुर - सुब्बाको मेसेन्जर /कारिन्दा - पहिलो दर्जाको निकै धुर्त मान्छे 

माइला तामांगकि छोरी पुतली हर्षनारायण बुढी 

(डोको नाम्लो र खर्पन दिएर छोरीको बिदाइ गरे माइला तामांङ्गले )

शिबनारायणको बुवा बिरामी भए। उनीहरुले डा गोदत्त प्रशादलाई बोलाएर उनको उपचार गराए। तर उनि रहेनन्। तर डा. गोदत्तप्रशाद अलि चतुरे थिए। उनले शिवनारायणको छोरी नानि थक्कुलाइ आँखा लगाएका थिए। बिरामीको मृतु भै सकेपछि विभिन्न बहाना बनाएर डाक्टर शिबनारायणको घर धाउन थाले। नानि थक्कुसंग ख्याल्ठट्टा गर्न थाले।दुबैजनाको प्रेमको बिजारोपण भयो।  शिब नारायणले छरछिमेकबाट  नानिथाक्कु र डाक्टरको लसपस भएको थाहा पाए। उनले नानि थक्कुलाइ चेतावनी दिदै डाक्टरसंग नबोल्न , घरमा नबोलाउन भने। आमालाई पनि छोरीको आनिबानिमा ख्याल गर्न भने। त्यसपछि नानि थक्कु आफै डाक्टरसंग गएर घरमा नआउन भनिन। 

गोदत्तकी श्रीमती रन्जनादेबीले बुढाको निको चाला नदेखेपछि खान खाने बेला बुढालाई सम्झाउने कोशिस गरिन। उनले नानि थक्कुलाइ घरमै बोलाएर सम्झाउने कोशिश गरिन। उनले आइमाइहरुले आफ्नो इज्जत आफै राख्नु पर्छ भन्ने निकै बिनम्रताकासाथ नानि थक्कु सम्झाइन। 

सुब्बालाई तिरो तिर्नु पर्थ्यो। त्यसको बहानामा सुब्बाले सोझा किसानहरुलाई निकै अन्याय गर्दथे। 

सुरमानले नानि थक्कुलाई आँखा गाडेकोले अष्टनारायणको मृतु पछि रामबहादुरलाइ शिबनारायणको घर पठाए। उनले लतमायासंग अष्टनारायणले नानि थक्कुको हात सुब्बालाई दिइसकेको कुरा गरे। 

यता नानि थक्कु दोधारमा परिन। प्रेम डा  गोदत्तसंग भएको छ। तर रंजनादेबिको कुरा उनलाई निकै गाडेको छ।  अर्कोतिर दाजु शिवनारायणको कुराले पनि उनलाई डा गोदत्तप्रशाद संग संगत गर्न मन छैन। 

हर्षनारायणले एक तामांङ्गकि छोरी संग प्रेम बिबाह गर्छ। 

शिबनारायण निकै प्रगतिशील विचारका मान्छे छन।  उनले नारीलाई तात्कालिन समाजले गरेको अन्याएको चर्को बिरोध गर्छन।  माइला तामाङ्गकि छोरिसंगा भाइको बिबाह गर्ने शिवनारायण अति उत्सुक थिए।  यसले जातिय सहिषुनुत बढ्ने बिश्वास गर्छन। 

शिबनारयणले नानी थक्कुलाइ सर्लाही जिल्लाका राम खेलावन राउत संग बिबाह गराउने उनले विचार गरे। उनले यसले पहाड मदेश र काठमाडौँलाइ जोड्न चाहन्थे। 

केटा केटि दुवैलाइ मन पर्यो। शिबनारायणले बिबाह गरेर पठाइदिए।

भाईबैनी को बिबाह गरिसकेपछि शिबनारायण निकै खुशी भए।  अन्यमा लागतारको पानीले ठुलो बाढी आयो। तिनदिन लगातार पानि पर्यो।  र त्यहि बिष्णुमतिको बढीले सबैलाई बगाएर लग्यो।  

अण्टनारायण ज्यापूको सम्पुर्ण परिवारलाई बाढीले बगाएर लग्यो। गरिब अष्टनारायणको एगार सालको बाढीले बगाएर लग्यो। 

क्रान्तिबिर 

प्रदिप नेपाल 

रामप्रसाद राइको जिबनिमा आधारित उपन्यास क्रान्तिबिर एक जुजारु कृति हो। यहाँ प्रदिप नेपालले एक राइको छोरा ब्रिटिश गोर्खा आर्मीमा भर्ति भैसकेर पनि आर्मीबाट आफ्नो नाम कटाएर नेपाल फर्किन्छन। राणा सरकारको सेनामा सुबेदारको पदमा सिधै भर्ना हुन्छन। त्यहाँ बस्दा राणाहरुले कसरि अन्याय गरका छन् भन्ने बुझेर राणाहरुको सत्ता फाल्नको लागि जनमुक्ति सेनाको निर्माण गरेर पुर्बी नेपाल भोजपुर, संखुवासभा आदि हुदै पुर्बका जिल्लाहरु कब्जा गर्दै राणाहरुको अन्त्यको लागि अनबरत रुपमा लढछन्। उनलाई २००७ सालको क्रान्तिले मोहन समसेरलाइ प्रधानमन्त्री बनएको मन पर्दैन। २००८ को बिद्रोहमा नारयहिटी कब्जा गर्न पुग्छन। त्यो बेला देखि उनलाई बेपत्ता पारिएको हुन्छ। आज पनि उनलाई राणाहरुलाई फाल्ने २००७ सालको क्रान्तिको महानायकको रुपमा लिइन्छ।  

रामप्रशाद राईले भोजपुरे हाट बजारमा रक्सि खाएर होहल्ला गर्नेहरुलाई सजाय स्वरुप सार्बजनिक खेतीमा काम गर्न लगाएका थिए। राइ हुदैमा रक्सि खानु पर्छ भनेर के मा लेखेको छ भन्दै उनि आफ्नो निर्णयमा अटुट रहे। 

हिटलर र यहुदी  

बिषेस्वरप्रशाद कोइराला 

बम्बईमा उपचार गएकोबेला यहुदी संगको भेट साथै लेबनिज केटिसंग पनि भेट। 

लक्ष्मी /

डेभिड

मार्गरेट 

१९४४ को घटनामा यहुदीहरुको नरसंहार / आलु पोलेको 

जिउदा बालकहरुलाई आगोमा हुलेको थियो हिटलरको सेनाले /बोसो पग्लेर डोड बाट बग्थ्यो। जर्मन सेनाहरुले त्यो डाडुमा थापेर पुन: लासमाथि खन्याउथे। कति दर्दनाक भयानक बर्णन। यस्तो भयानक बर्णन गर्दा गर्दै योन रसलाई सुटुक्क घुसाउछन। 

संसारबाट लखेटिएका यहुदीहरुलाई साम्राज्यबादीहरुले दोश्रो विश्वयुद्दमा प्रयोग गरे। उनीहरुलाई छुट्टै देश दिने बचन दिएर। त्यो बचन पुरा गर्न उनीहरुले आफ्नो भूभाग हैन, हजारौ वर्षदेखि बस्दै आएका पेलेस्टाइनहरुलाई घर घरबाट लखेटेर इजराइल यहुदीहरुलाई दिइयो। लाखौ मान्छेहरु त्यहाबाट रातरात लखेटिए। कैयो घरमै मारिए। सम्पूर्ण राज्यका मान्छेहरु लेबनान, जोर्डन, सिरिया लगायतका अरेबियन मुलुकहरुमा सरणार्थी हुन पुगे। तिनै शरणार्थी क्याम्पबाट आफ्नो खोसिएको हक अधिकारको लागि जन्मे कैयौ ससस्त्र संगठनहरु। पश्चिम देशहरुले उनीहरुलाइ आतंकबादीको संज्ञा दिदै आइरहेको छ। यो डिस्कोर्स यति बलियो छ कि अहिले विश्वलाई हज्बुल्ला भनेको एक आतंकबादी संगठन हो। इजराइलले मिसाइल हान्नु प्रजातान्त्रिक हो। 

रेवा - सुन्दर आइमाई, बिबाहित तर स्वछन्द विचार भएकी, लेखकसँग निकै नजिक भएकी छ सामुन्द्रिक यात्रामा

लक्ष्मी -लेखककी श्रीमती 

नारायणनन - फ्रेन्चमा जन्मेको भारतीय नागरिक /लेखक /भारतीय संकृतिको प्रसंसक 

एकजोडी भर्खर बिहे भएका जोडी 

आमा छोरा 

हिजो एक नेपालीको कार्यक्रममा सुरबीर काकासंग भेट भयो। उहाँसंग मेरो भेट करिब चार पाँच बर्ष  पहिले एउटा पिकनिकमा भएको थियो। उहाँलाई देख्नासाथ मैले  चिने र  नमस्ते गरे। उहाँले चिन्नु भयो भएन, तर नजिकै आएर सन्चो बिसन्चो सोध्नुभयो। गहुगोरो अनुहार, पातलो र होंचो शरीर। 

"बुवाले यस्तो ठाँउमा अर्कोपल्ट त मरिजाम आउदिन भन्नु भएको थियो। फेरी फर्केर आउनुभएछ", मैले हाँस्दै सोधे। 

"बाबुले सम्झिनु भएको रहेछ। भनेको त हो बाबु तर नेपालमा पनि एक्लै परियो। उहाँ भएको अर्को छोरो पनि हिड्यो अम्रिकातिर। हामि बुढा बुढी एक्लै भयौ। आइयो यतै ," उहाँले भन्नु भयो। 

"ठिकै गर्नुभयो। आखिर बुढेसकालमा चाहिने भनेकै आफ्नो सन्तान हो। छोराले बोलाउदा किन नआउन पर्यो र? जहाँ बस्यो त्यहि रमाइलो, हैन त बुवा? ", मैले भने। 

"त्यहि त भन्नु पर्यो। अरु उपाए नभयसी । पहाडतिरका दमालीहरु पनि सबै मधेसतिर झरे।त्यहाँ पनि ओडार झैँ रित्ता घर कुरेर बसेका छन्। सबैका छोराछोरी विदेशतिर  हानिए। राज्यले पनि के गरोस्", उहाँले निधार खुम्च्याउदै भन्नुभयो। 

"त्यै त भन्नु पर्यो। राजनीति पनि त्यस्तै खराब छ। मान्छेहरुपनि गाँउघरमा बसेर दु:ख गर्न चाहन्नन। हामि आफै उछिट्टियर  यहाँसम्म  आइसकेपछि अरुलाई दोष दिने कुरो नै भएन", मैले भने। 

"त्यसै त भन्न पर्यो बाबु। जे गर्नु भयो ठिकै गर्नु भयो। अब त राजनीति सुध्रिन्छ कि, बिकाश फर्किन्छ कि भन्दा भन्दै हामि सुइकिने बेला भैसक्यो। एउटाले अर्कोलाइ गालि गर्या छ। हिलो छ्यापाछाप गरेको छ। यसरि कहिले देश बन्ला र ? "

'त्यै त ऐले त झन् युवाहरु सबै बाहिरतिर हिडेका छन्। खै के भन्नु। देश बनाउछौ  भनेर नयाँ नयाँ खोल ओडेर सत्तामा छिरेकाहरुको चर्तिकला पनि देखिहालियो। 

"त्यताको प्रभाब यता पनि देखे बाबु, मैले त। आखिर मान्छेहरु जहाँ पुगेपनि आफ्नो स्वभाब बिर्सदो रहेनछन्। ज्वाईका साथीहरुले कुरा गरेको सुन्छु, 'कहिले यो संस्थाले पैसा माग्यो, कहिले त्यो संस्थाले पिकनिक राख्यो। हैन जाबो एउटा पोखरीको छेउमा मौरीको चाका झैँ एकैठाउ गुजुमुजु भएर नेपालीहरु बसेको ठाँउमा किन चाइयो है यति धेरै संस्था? अचम्म छ !"

'मिलेर काम गर्न नसक्ने जन्मजात बानि हामी नेपालीहरुको जिन मै छ कि झैँ लाग्छ मलाइ पनि। तपाइलाई कतिको थाहा छ कुन्नि यहि टोरोन्टोमा मात्र करिब सत्तरी देखि असीको हाराहारीमा नेपालि संस्थाहरु छन् रे।'

'हैन के पो गर्छन यी संस्थाहरुले, बाबु ?'

सुरबीर काकाको प्रश्नले म वाक्क न बक्क परे। म आफै टोरोन्टोमा बसेको करिब चार पाँच बर्ष हुन लागिसक्यो। क्यानाडा पसेको त झन्डै दश बर्ष पो पुगिसकेछ। एकाध संस्थाहरु बाहेक अरुले के काम गरे भनेर मलाई समेत थाहा छैन। उहाँलाई झन् के को थाहा हुनु। 

'कसैले बर्षदिनको एकपल्ट पिकनिक आयोजना गर्छन। बुवाले सुन्नुभएको होला नि बार्बेक्यु, कुखुराको खुट्टा पोलेर खाने। त्यो पनि सानोतिनो आफ्नै दु:खजेलो  गरेर बसेकाहरुसंग पैसो  मागेर गर्छन। कसैले नेपालमा ओझेल पर्दै गएका कलाकारहरु बोलाएर कार्यक्रम राख्छन। त्यो पनि तिनैसंग सहायोग मागेर।'

'कलाकार ल्याउदा अरु मान्छेहरु पनि ल्याउछन रे त बाबु।  अनि तिनै मान्छेहरुले वकिलसंग मिलेर शरणार्थीको लागि निबेदन दिन्छन रे। नेपालमा माओबादीले उठिबास लाग्यो। मेरो बाउलाई मार्यो, कल्लाई बलात्कार गर्यो। मलाइ नेपाल बस्न एकदम खतरा भयो भनेर झुटा कथा बुनेर यताको कागज बनाएर पो बस्छन रे त बाबु।"

"होला बुवा, मैले पनि सुनेको कुरा हो। यहाँ मान्छेहरु अरुको चियो चर्चो गर्न निकै सिपालु छन्। आज फलानो यस्तो र उस्तो भनेर कुरा काट्छन । भोलिपल्ट उसैकोमा गएर भात हसुर्छन। अब क्यानाडा आउन चाहने मान्छेहरुको लर्को छ नेपालमा। लिगल बाटोबाट नसक्नेहरु यिनै बाटाहरु खोजेर आउने त हुन्। उनीहरु जति भन्यो त्यति तिर्न राजि छन्। यहाँ वकिलहरूले  झुटा कथा लेखेरै भएपनि उनीहरुको सपना पुरा गर्छन भने हाम्ले किन टाउको दुखाउनु फोकटमा।"

"टाउको दुखाएको हैन बाबु। मान्छेहरुसंग नैतिकता भन्ने कुरा हराएछ भन्ने मात्र लागेको हो। कतै घर बेच्ने मान्छेले धोका दियो भन्छन। कतै इन्सुरेन्स हो कि के जाति बेच्ने मान्छेहरुले ठगे भन्छन। अस्ति भर्खर आएका बिद्यार्थी बाबुहरुलाई आफ्नै मान्छेले ताकेता गरेको गरै गरेर खोइ के जातिको सदस्य बनाए रे। मैले यति कमाए, फलानाले यति कमायो' भन्दै बाइस सत्ताइस कुरा गरेर फंसायछन्। ऎले विचरा भाडा तिर्ने पैसो समेत नेपालबाट ल्याउने स्थितिमा छ। भर्खर आएका बिद्यार्थीहरुको नेटवर्किंग पनि भइसकेको हुदैन। त्यस्तालाई जबर्जस्ति इन्सुरेन्समा भिडाएर कसरी हुन्छ भन्या। दुइ पैसाको लोभमा उनीहरुलाई झुटो आस्वासन किन दिने भन्ने मेरो कुरा हो बाबु। अरु मलाई कसैसंग केहि लेनदेन छैन।"

हाम्रो कुरा हुदाहुदै एकजना मित्र लुसुक्क घुसे। उसलाई देखेपनि हामीले  कुरकानी बिचमै रोक्यौ। उनि रहेछन सुरबीर काकाकै भतिजो पर्ने, फक्कडसिङ्ग । अजेक्सतिर हो कि त्यतै कतै बस्दा रहेछन। काकालाई नमस्ते ठोके। मसंग पनि हात मिलाए। हामीले परिचय गर्यौ। पहिले कतै भेट भएको रहेनछ हाम्रो। त्यहाँ उनले धाराप्रवाह आफ्ना प्रगतिका कथा सुनाउन थाले। कुरैकुरामा दुइचारवटा घर जोडेको, संस्थाहरुलाई सहयोग गरेको कुरा समेत गर्न भ्याए। सुरबीर काकाले खासै चाँसो दिएर सुनेजस्तो पनि लागेन। 

" तपाइहरु कुरा गर्दै गर्नुस म हिंडे ", भनेर म निस्के। 

भोलिपल्ट तिनै काकासंग पार्कमा भेट भयो। एकैछिन चौरमा बस्यौ। मैले अगिल्लो दिन भेट भएको मान्छेको बारेमा के कसो भनेर सोधे। निकै प्रगति गरिसकेको रहेछ हामिसंगै आएको मान्छेले भन्ने लाग्यो। 

"त्यो मान्छेको कुरा नगर्नुस बाबु। नाताले भतिजो परेपनि मान्छेको भाँडो हैन। नेपालमा परिवार बिचल्लीमा पारेको छ। दुइटा दुइटा छोराछोरी भएको मान्छेले यहाँ आएर अर्कै केटीसंग सल्केछ। आफूमात्रै आयो। उनीहरुलाई बोलाउछ बोलाउछ भन्दा भन्दै त्यतिकै बितरा पार्यो। कुन इन्डियन  दलालसंग मिलेर मान्छे ल्याउछ रे। अनि त्यसका फुटानी। त्यो मु* पनि मान्छेको भाँडो हो। नैतिकता बिनाको पैसाले बिनासमात्र निम्त्याउछ बाबु। मेरो कुरा सम्झिराख्नुहोला", उहाँले भन्नुभयो। 

"बुवाको कुरा सही हो ", मैले भने। 

"घरको कारोबार गर्दा पनि के के जालझेल गर्छन रे त बाबु, हजुरलाई थाहा होला धेरै कुरा", उहाँले सोध्नु भयो। 

"अधिकांस नेपालीहरु जागिरे छन्। त्यो जागिरको आम्दानीले घरको लोन पास हुँदैन। त्यसपछि घर किनबेच गराउने एजेन्टहरुले मोर्गेज अर्थात् घरको लोन मिलाउने एजेन्टहरुसंग मिलेर झुट्टा कागजात बनाएरै भएपनि बैंकबाट लोन पास गराउछन। यसो गर्दा जागिर गरेर घर किन्न  नसकेकाहरूले पनि राम्रै घरमा बस्न पाउछन। अब के भनौ ? घरको ऋण जाबो त  तिस बर्षसम्म तिरिरहने हो। अहिले त धेरैले ब्याजमात्र तिरेर बसेका छन्। यसलाई जालझेल भन्नु कि, के भन्नु। यति नगर्ने हो भने यहाँ यति धेरै नेपालिहरु घर किन्नै सक्दैनथे।"

"कमाएको जति पैसाले  ब्याज मात्रै तिरेर त घरको ऋण कहिले कहिले चुक्ता गर्छन? जहिले काम काम भनेर कुदेको कुदै छन्। हप्तामा एकदुई बिदा हुँदा कहिले कहाँ गएर उफ्रेका छन् कहिले कहाँ। घरमा परिवारसंग कहिले समय बिताउने। कहिले घुम्न निस्कने। नेपाल जाने त कुरै छोड्नुस बाबु। मेरै ज्वाई नेपाल नगएको सात आठ बर्षजति भयो", भन्दा भन्दै उहाँलाई खोकी लाग्यो। "घाँटी पो मस्मसायो बाबु , भाँ अरुका कुरा काटेको भएर हो ", उहाँले ख्याक्क थुक्दै भन्नु भयो। "यहाँ त थुक्क नि डर लाग्छ बाबु। निकै घिन पो मान्दा रहेछन।" 

'कसैको कुरा काटेको हैनौ। यथार्थ कुरा गरेको हो। हामीले सधै नकारात्मक कुराहरु मात्र हेर्नु हुदैन भन्ने लाग्छ। थुप्रै सकरात्मक पक्षहरुपनि छन्। नेपालीहरु विभिन्न समाजको नाममा संस्था खोलेर 

कतै गोत्र जुध्यो कि ( भाग- 3 )

बिहान करिब चार बजेतिर गद्रयाम्म  गर्दै ठुलो आवाजले मेरो निन्द्रा खुल्यो। यताउति छामछुम गरे। उनि बेडमा थिनन।' मल्लिका' भन्दै दुइ तिन पल्ट सम्म बोलाए। आवाज आएन। उठेर बत्ति बाले। कोठामा कतैपनि उनलाई देखिन। सिरानीको एका छेउमा उनको फोन थियो। म आत्तिदै बाथरुममा गए। भित्रबाट ढोका लक् भएको थियो। मैले पुन: ढोका ढकढकाउदै चिच्याए ,"मल्लिका, आर यु ओके ? '' कुनै आवाज आएन। मन निकै आत्तियो। तुरुन्त रिसेप्सनमा फोन गरे। फोन गरेको केहि मिनेटमा सेक्युरिटी कोठामा आयो। उसले पहिले बाथरुमको ढोकामा उभिएर 'हेलो हेलो ' भन्यो र आफुसंग भएको टुल प्रयोग गरेर ढोका खोल्यो। मल्लिका बाथरुमको भुइमा बेहोस अवस्थाले लढेकी थिईन। म अत्तालिदै सिपिआइ गर्न थाले।  उसले  ९११ कल गर्यो। त्यसको पाँच मिनेटमा  दुइतिनजना इमर्जेन्सी सेवाका मान्छेहरु भित्र आए। 

तिनीहरु मध्य एकजनाले बोलाउदै उनको आखाँ, मुख हेर्दै हामीलाई त्यहाबाट हट्न भन्यो। उतिबेलै दुइजना पुलिसहरु पनि त्यहाँ आइपुगे। उनीहरुले मलाई सोधपुछ गर्न सुरु गरे। स्वास्थ्यकर्मिहरुले उनको छातीमा डिफेब्रिलेटर टाँसेर स्वासप्रस्वास सुचारु गर्ने कोसिस गरे। त्यसपछि उनीहरुले अस्पतालमा लैजानको लागि स्ट्रेचरमा राखे। दुइजना प्रहरीमध्ये एकजना मसंगै एम्बुलेन्समा चढ्यो र अर्को त्यहि बस्ने भयो।  मेरो बिचारमा उनीहरुले मैले कुनै षड्यन्त्र गरेर मंजिताको हत्या गर्ने प्रयास गर्ने सक्ने भन्दै प्रमाणहरु खोजिरहेको झैँ मलाइ लागिरहेको थियो।  

मेरो दिमागले केहि सोच्न सकिरहेको थिएन। उनीहरुले हाम्रो रिलेसनको बारेमा बारम्बार सोधिरहेका थिए। उनि बिदेशी नागरिक भएको हुनाले अस्पताल लैजानको लागि पनि मेरो सहमति चाहिने रहेछ। मैले सहमति दिएँ। एम्बुलेन्स नायग्रा जनरल हस्पिटलको आपतकालीन ढोकामा रोकियो। उनीहरुले तुरुन्त भित्र लगेर उपचार गर्न सुरु गरे। म प्रहरीसंगै बाहिर बसे।  प्रहरीले पन्द्र मिनेटजति उनिसंग भेटभएदेखिको सबै जानकारी लियो र सानो नोटबुकमा टिप्यो। मेरो घरको ठेगाना र ड्राइभर लाइसेन्स समेतको जानकारी लिएर उ गयो। 

एकजना गोरी नर्सले मलाई काउन्टरमा बोलाएर बिरामीको कुनै स्वास्थ्य बिमा भएको नभएको बारेमा सोधी।  मलाई पनि उनको बारेमा सबै कुराको जानकारी त कहाँ पो थियो र। मैले जे कुरा सत्य हो त्यहि भनिदिए। उनको अस्पतालमा उपचार खर्च म तिर्छु भनेर मलाइ कागज गराई र एकहजार डलर डिपोजिट राख्न भनि।  मैले भबिस्यको परिणाम बारेमा केहि सोच्न सक्ने अवस्थामा थिइन। बर्तमानमा सबैभन्दा ठुलो कुरा मंजिताको ज्यान कुनै हालतमा पनि जोगाउनु पर्ने थियो।  मैले क्रेडिटकार्डबाट हजार डलर तिरे।  त्यसपछि आपतकालीन सेवाको बाहिर भिजिटरहरु बस्ने ठाउमा बसे। मंजितालाई भेन्टिलेटरमा राखेर उपचार हुदै छ भनेर एकजना नर्स आएर भनी। उनि खतरा मुक्त भए नभएको कुरा सोधे। तर उनले  धेरै कुरा गर्न चाहिनन। 

केहीबेरपछि आग्लो अग्लो पाकिस्तानी मुलको झैँ देखिने डाक्टर आएर मेरो नाम सोध्यो।  मैले आफ्नो नाम बताए र, मल्लिक  बारेमा सोधिहाले। उसले चश्माको फ्रेम बाहिरबाट मलाई निकै नियालेर हेर्यो, र भन्यो, 'सी  इस ब्रिदिङ्ग नॉव।" मलाइ संसार जिते झैँ लाग्यो। 

उसले सम्पूर्ण टेस्टको रिपोर्टहरु आइसकेपछि मात्र के कारणले बिहोस भएको बताउन सक्ने भन्यो र  त्यहाँबाट गयो।

 करिब चार घण्टा कुरेपछि मलाई डाक्टरको क्याबिनेटमा बोलाइयो। उसले ब्रेनमा ब्लड फ्लो कम भएको कारणले गर्दा उनि अङ्कन्सियस भएको बतायो। तर उनि भुइमा ढल्दा टाउको भुइमा ठोकिएको र त्यहाँ सुजन भएको हुनाले, तुरुन्त अर्को सिटि स्क्यान गर्नुपर्ने पनि बतायो। मैले मल्लिकालाई भेटगर्न अनुरोध गरे।  तर उसले उनि पूर्ण रुपले होसमा आइनसकेको हुँदा केहि समय कुर्नको लागि सुझयो।  

मेरो दिमागमा अनेक दृष्टान्तहरु नाँचीरहेका थिए। काममा जानु पर्ने। ढिलो भैसकेको थियो। कल गरेर बिरामी भएको बहाना गरे। त्यसको लागि पनि डाक्टरको एउटा पत्र बुझाउन पर्ने हुन्थ्यो। यता मल्लिकाको जिबनमरणको सवाल छ।  उता आफ्नो पेटको सवाल छ।  त्यसैमाथि मल्लिकाको उपचार खर्च के कति हुने हो थाहै छैन।  कस्तो घनचक्करमा फंसे, हरे शिब !

करिब चार घण्टापछि उनीहरुले मलाइ डाक्टरको क्याबिनेटमा बोलाए। डाक्टरले मल्लिकाको ब्रेनमा थोरै रगत जमेको र तुरुन्त अपरेसन गर्नु पर्ने भन्यो। अपरेसन खर्च बिस देखि पच्चिस हजारसम्म लाग्ने कुरा पनि पहिलेनै जानकारी गरायो। यो कुराले मलाई रिंगटा लाग्ला झैँ बनायो। उनीसंग के कति पैसा छ छैन त्यो पनि मलाई केहि थाहा थिएन। सोधु भने डाक्टरले अझै बोल्न दिएको छैन। मैले नै सबै कुराको निर्णय गर्नु पर्ने थियो। आफुसंग सेभिङ्ग जिरो छ।  काम गरेर खान बस्न जनतन पुर्याइरहेको अवस्थामा लाइन ओफ क्रेडिट नै सेभिङ्ग भइरहेको हुन्छ धेरैजसोको। म पनि त्यही वर्गको मान्छे न थिए। के गर्नु, कसलाई फोन गर्नु, को सँग सल्लाह लिनु, म निकै ठुलो धर्मसंकटमा परे। म संग कुनै उपाए थिएन।  मैले सहमति पत्रमा साइन गरे र अपरेशनको लागि अनुमति दिएँ। त्यहि दिन नै उनको सफल अपरेशन भयो। 

मैले हस्पिटलको सबै बिल तिरिदिए। डिस्चार्ज भैसकेपछि हामि टोरोन्टो फर्कियौ। उनले हस्पिटलमा लागेको खर्च के कति भयो भनेर सोधिन। मैले उनलाई सबै कुराको जनाकारी  दिए।  लाइन अफ क्रेडिटबाट सबै पैसो भुक्तानी गरेको पनि जानकारी गराए। उनि मलाइ गर्ल्याम्म अँगालो हालेर धेरैबेर सम्म रोइराखिन। मैले उनलाई सम्हालिनको लागि अनुरोध गरे। उनले भन्दै थिईन,' त्यति धेरै पैसो कसरि तिर्नुभयो। मैले हजुरलाई ठुलो दु:ख दिए।" 

त्योदिन बेलुका उनले आफुसंग दश पन्द्र हजार जति पैसा बैंक मा भएको र त्यो पैसा ट्रान्सफर गर्न चाहेको कुरा गरिन। त्यसले मलाई थोरै भएपनि राहत मिल्यो। उनलाई डाक्टरले कम्तिमा पनि पन्द्र दिन सम्मको लै कम्प्लिट रेस्ट गर्नको लागि सुझाएको थियो। उनि त्यो अवधिभर मेरै कोठामा बासिन। 

"मैले गर्दा हजुरलाई निकै गाह्रो भयो। म फर्किन्छु।  मलाई माफ गर्दिनु होला। यु एस फर्केपछि बाँकी पैसो पठाउने छु। हजुरले अनायासै ठुलो झन्झटमा पारे", एकदिन साँझ उनले भनिन। 

"मलाई लैजान्नौ ?", मैले जिस्काउदै भने। 

"यतै बस भन्न नसकेर 'मलाई लैजान्नौ रे ' हेर हेर कति बेला जाली झैँ भैसक्यो हैं",   उनले हाँस्दै भनिन। 

जिबनमा कतिपय यस्ता कठिन क्षणहरु आउछन कि जिस्किन न कै लागि बोलेका केहि शब्दहरु बम झैँ बिस्फोट भैदिन्छन र जिन्दगि भरको  सम्बन्ध नै तहसनहस पार्न सक्छ। यस्ता थुप्रै दृष्टान्तहरु मैले देखेको थिए। एकछिन चुप लागे। 

"तिमीले अप्ठेरो मान्दिनौ भने एउटा कुरो सोध्न मन लाग्यो। सोधौ ? " मैले भने। 

"के कुरामा अप्ठेरो मानेकी छु र प्रश्न  सोध्न पनि अप्ठेरो लाग्यो, हजुरलाई ', उनले हाँस्दै भनिन।  

"सजिलोसंग त के कुरा मानेकी छौ र ?" मैले हाँस्दै भने। 

"होला खुबै ! जे पी टि !

"तिमि यतिका दिन मसंग हुँदा कहिले पनि आफ्नो बुढाको बारेमा कुरा गरिनौ। कता हुनुहुन्छ ?", मैले सोधे। 

मेरो प्रश्नले उनको अनुहारको रंग परिबर्तन गर्यो। पुर्णिमाको जुन झैँ झलल्ल बलेको अनुहार एकएक ग्रहण लागे जस्तो देखियो।  उनि झ्यालबाट बाहिर हेरिरहिन।  बोल्दा पनि बोलिनन।

"मैले कतै तिम्रो मन त दुखाइन ?", मैले पुन सोधे। 

मेरो कथा लामो छ। मेरो आँशुको कथा भएर हजुरकोसंगको यो स्वर्णिम क्षणलाई म निराश बनाउन चाहन्नथे। हजुरले सोधिहाल्लु भयो। त्यसो भए जानुस एक बोतल भोड्का लियर आउनुस।  अनि म कथा शुरु गरौला। 

उनको कुराले म त तीनछक परे। हिंजोसम्म बियर सम्म पिउन आनाकानी गर्नेले एकैचोटी भोड्का रे। पहिले त जिस्केकी होलिन झैँ लाग्यो। तर उनले त साँचिकै भनेकी रहेछन। रक्सि पनि कस्तो अचम्मको जिनिस रहेछ गाँठे, खुशी हुँदा नि तिमि, दुखि हुँदा नि तिमि। माने प्रभु।  म हिंडे एल्सिबियो तिर भोड्का लिनलाई। 

गजल १ 

उनी 

हिजो राति सपनीमा मातिएर आएकी थिइन

नछोउ  मलाई भन्दा भन्दै च्वाप्प किस खाएकी थिइन 

आधा कपाल कालो आधा कपाल रातो पारेर 

भित्र  छ्याङ्गै देखिने लुगा लाएर आएकी  थिइन 

पिउदा पिउदै छोडेको बोतल थियो शिरानिमा 

सोध्दै नसोधी आफैले  रित्याएकी थिइन 

खोलेर बस्त्र मेरै अगाडी, हरे शिब !

जलेको छातीमाथि टाँसिन आएकी थिइन 

मैले भनेकै थिए, धनिको धन मात्र ठुलो  हो 

सुन्दै नसुनी मलाई लत्याएर अर्कैसंग भागेकी थिइन 

गजल २ 

बिश्वासघाती 

संगै बसी ब्रान्डी पिउ  भन्दा छि!  भन्दै नखरा गर्ने कस्ती तिमि 

एक्लै पिउदा होसै भएन त क्यारु जड्याहा भन्दै हेप्ने कस्ती तिमि। 

एकान्तमा एकदुई हात मारौ  भन्दा संन्किएर माइत हिड्यौ 

दुइचार दिन क्यसिनोमा बित्यो होला जुवाडे भन्दै हेप्ने कस्ती तिमि। 

प्रेम गर्ने बेला बढो गर्बको साथ् भन्ने गर्थ्यौ भोले बाबाको भक्त हुँ भन्दै 

तलतल लागेको बेला एकदुई सर्को ताने हुँला गजड़े भन्दै हेप्ने कस्ती तिमि। 

आज मुड बनेको छ प्रिय संगै सुतौ भन्दा छोरी च्याँपी कोठा साट्यौ 

छिमेकीले सुइँको पाई र त आइ पातकी भन्दै हेप्ने कस्ती तिमि। 

बियर, चुरोट, तास, केटी कसैसंग मेरो संबन्ध छैन भनेकै थिए बिहे गर्दा 

देख्यौ, छदै छैन मरिजाम कुरै नबुझी बिश्वासघाती भन्दै हेप्ने कस्ती तिमि। 

गजल ३ 

हिंजो उनलाई मैले आँखा झिम्काए  आफ्नै दिलको रानी ठानी 

तर्केर हिडिन बालै नदिई अर्कैले तापेको  खरानी ठानी। 

अस्ति  अस्ति  त निकै लाइन मार्थिन मलाई 

खै कस्ले के सुनाएछ क्यारे चाख्नै खोज्दिनन जुठो जवानी ठानी। 

निकै जतनको साथ सम्हालेकी छन् रे बैश 

छुन समेत दिदैनन् आजकल उनले कर्कलाको पानी ठानी। 

गजल ४ 

तिमि 

सुन्छु, आजकल निकै  बदलियएका  छौ अरे 

आधा नाङ्गै, खुट्टा बाङ्गै बनाएर हिड्छौ अरे। 

जान्न भनेकी थिए तिमीलाई एक्लै छाडेर परदेश 

पल्लो गाँउकी गौथलीलाई घरको साँचो दिन्छौ अरे। 

तिम्रो माया ओथारेर बसेकी छु म यहाँ 

अर्कै संग सल्कि भन्दै गाउभरी डुल्छौ अरे। 

मैले पठाएको पैसो भट्टीमा सकेहौला हैन 

कौडी पठाएकी छैन भन्दै माइतीलाई सुनाउछौ अरे। 

बिश्वास गरेकी थिए भगवानलाई साँची राखेर 

मैले पुजा गर्ने तुलसीको मठमा आजकल तिम्ले थुक्छौ अरे। 

गजल ५ 

कति राम्री हौ  तिमि सधैभरि हेरु हेरु झैँ लाग्छ 

च्याप्प समातेर ति हातहरु अंगालोमा बेरु बेरु झैँ लाग्छ। 

खुल्ला केश, पुष्ट छाती, रसिलो त्यो ओठ 

अंग अंग निचोरेर स्वाद  फेरु झैँ लाग्छ। 

कस्तो मधकता छ तिम्रो हिडाईमा 

दोबटोमै  रोकिएर हेरु हेरु झैँ लाग्छ 

फूलबारीमा फुतली नाँचे झैँ फुरफुर गर्ने तिम्रा परेलीहरु 

त्यै भित्र सुटुक्क छिरेर नाचुँ झैँ लाग्छ 

कति राम्री हौ  तिमि सधैभरि हेरु हेरु झैँ लाग्छ 

च्याप्प समातेर ति हातहरु अंगालोमा बेरु बेरु झैँ लाग्छ। 

गजल ६ 

मेरो कुरा 

भनिन्छ आफुभित्र भएको अथाह सम्पतीलाई चिन्यो भने, जिन्दगी अत्यन्त महत्वपुर्ण र

आनन्दित हुन्छ। चिन्न सकेन भने जिन्दगिमा दुख, कष्ट र विषाद मात्रै बाकि रह्न्छ।जिबन

अन्यौलमा बल्झिरहन्छ। तर भने जस्तो पनि हुदैन जिबन।सबैको सोच फरक फरक

हुन्छ।सबैको जिबनकथा एउटै हुदैनन्। जसरि मान्छे मान्छे बिचमा रुप फरक हुन्छ, त्यसैगरि

उसको भोगाइ फरक हुन्छ। सोचाई फरक हुन्छ। हुर्केको समय र ठाँऊ फरक हुन्छ। खाएको

पानि र पिठो फरक हुन्छ। परिबार, समाज र भेग फरक हुन्छ। अझै बिस्तारमा हेर्दै  जाने हो

भने भाषा, धर्म र संस्कृति फरक हुन्छ। यति धेरै कुराहरुको फरक हुदा हुदै पनि मानब

शरीरका अंगहरु र तिनले गर्ने काम लगभग समान हुन्छ। भोक लाग्छ सबैलाई। दिशा पिसाब

लाग्छ सबैलाई। रोग लाग्छ सबैलाई। खुशी, दुखि सबै हुन्छन। मायाँ प्रेम सबैले गर्छन। बसेर,

उठेर, सुतेर, कुदेर जसरि भएपनि जिबनको लिगलिगे दौडमा लागेकै हुन्छन सबैजना। यहि

समानता भित्रको फरक फरक भोगाइहरुको संग्रह हो ब्लफर पार्क डायरी। 

हुन त म अलि पहिले देखि नै डायरीमा बिशेष खालका घटनाहरु कोर्ने गर्थे। कतिपय

हराएर गए। पछि कम्प्युटरको जमाना आएदेखि भने ब्लग बनाएर त्यतै लेख्न शुरु गरे। २०१४

सालमा क्यानाडा छिरे संगै ब्लग लेख्ने क्रम अलि बढ्यो। जब मार्च ११, २०२० मा विश्व

स्वास्थ्य संस्थाले कोभित १९ लाइ एक महामारीको रुपमा घोषणा गर्यो।  यसले सबैलाई

आफ्नै घरभित्र बन्दी जस्तै बनाएको थियो। बिहान देखि बेलुकासम्म भाग दौड नगरी नचल्ने

हाम्रो जिबन घरभित्र यता उता गर्दै बितिरहेको अवस्थामा मनमा अनेकन कुराहरुले हुण्डरी

मचाईरहेको हुन्थ्यो। बर्तमान समयको अप्ठेरो परिस्थिति र अनिश्चित भविष्यको चिन्ताले

तनाब बढ्दो थियो। त्यहि समयलाई सदुपयोग गर्दै मनमा गुम्सिएको उकुमुकुस कहिले ब्लग

त कहिले डायरीको पानाहरुमा पोख्न सुरु गरे। 

यसरि लेख्दै जाँदा “पब्लिस अर पेरिस’ अर्थात्  ’लेखकका सृजनाहरु पाठकसमक्ष पुगेनन् भने

तिनीहरुको मृतु असम्ब्यभावी छ’ भन्ने कुरालाई मनन गरेर लेखहरु फाट्टफुट्ट अनलाइन

पत्रिकाहरुमा पठाउन थाले। उनीहरुले प्रकाशन गर्न थालेपछि मनमा हौसला बढ्न

थाल्यो।सोसल मिडियामा पनि  सकारात्मक कमेन्टहरु आउन थाले।लेख्दै जादा मानशिक

तनाब कम हुनुको साथै आत्मासन्तुटि बढेको महशुस गरे। बाहिर बाहिर खुशी खोज्दै

भौतारिएको यो मन जुनदिन एउटा कथा जन्मिन्थ्यो त्यसै दिन सबैभन्दा खुशी

हुन्थ्यो।यसरि लेखन कार्यले एक थेरापीको काम गर्यो।  हुन त म अंग्रेजी साहित्यमा मास्टर्स

गरेर करिब एक दशक साहित्य नै पढाएकोले अंग्रेजीमै कथाहरु लेखेको भए नि हुने हो।

अधिकांश  डायरीका पानाहरु अंग्रेजीमा नै भरिएका छन। तर जब नेपालिमा लेख्न थाले, बल्ल

मन तृप्त भएको महशुस हुन थाल्यो। जहाँ बसेपनि, कामको शिलशिलामा जुनसुकै भाषा

बोलेपनि नसा नसामा नेपालि भाषा सलबलाई रहेको हुदो रहेछ। नेपालिमा बोल्दा र लेख्दा

जुन आत्मसन्तुष्टि मिल्छ त्यो अन्य भाषा बोलेर मिल्दो रहेनछ। यसरि लेख्दै जादा एउटा

किताब नै निकालौन त भन्ने आँट बढ्यो।र यसरि जन्मियो ‘ब्लफर पार्क डायरी।’

यसका पात्रहरु नब्बे प्रतिशत काल्पनिक छन्। लगभग दश प्रतिशत बास्तबिक होलान्। कथाका

प्रसंगहरु धेरैजतो वास्तविक घटनामा आधारित छन् भने कतिपय काल्पनिक पनि छन्।

अधिकांस पात्रहरु नेपालबाट क्यानाडा वा अन्य कुनै देश पुगेका, त्यहाँ पुगिसकेपछिको

उनीहरुको भोगाइ, बिगतको याद र भविष्यको अन्यौलतालाई देखाउन खोजेका छन्।

त्यस्ताखाले पात्रहरुमा बिद्यार्थी, पी आरमा गएका तिस देखि पचास वर्षभित्रका हुँदाखादाको

जागिर छोडेर भासिएका नेपालीहरु र त्यहाँ छोराछोरी नातिनातिना भेट्न गएका आमाबुवाहरु

छन्।म बाटोमा हिड्दा देखेको, काम गर्दा भोगेको, साथिभाइहरु संग गफिदै गर्दा सुनेको

घटनाहरुलाई अलिअलि फूलबुट्टा थपेर लेखेको छु। कोरोना महामारीको आसपासमा

लेखिएको हुनाले अधिकांश पात्रहरुमा कोरोनाको प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष प्रभाब परेको छ। कुनै

व्यक्ति, समाज, वर्ग, जाति, धर्म सम्प्रदाय, देश र राजनीतिक दलको नाम उल्लेख भएता

पनि घटनाहरु काल्पनिक हुन्। कहिँ कतै गल्ति भएकोमा क्षमा चाहन्छु। शुझाबहरु दिनुहोला

अर्कोपल्ट सुधार्ने कोशिश गर्ने छु। समग्रमा यसले नेपाल र क्यानाडामा भएका नेपालिहरुको

अनुभव र  मनोदशा आंशिक रुपमा भएपनि पाठकहरु समक्ष पुर्याउने कोशिस गरेको छ भन्ने

मलाइ लागेको छ। बाकि पाठकहरुमै छोडे। 

मेरा लेख रचनाहरु बारम्बार प्रकाशित गरेर पाठकहरुमाझ पुर्याइदिनुहुने नेपाल टच कयानाडा 

टिमका साथीहरु बेनुप भट्टराई, जयराम गौतम र यम घिमिरेप्रति निकै आभारी छु। त्यस्तै

नेपालबाट प्रकाशित हुने सेतोपाटीका सम्पादक अमित ढकाल ज्युप्रति पनि आभार व्यक्त

गर्दछु जसले मेरा कथाहरुलाई हजारौ पाठकसामु पुर्याइदिनु भयो। आभारी छु, गाँउशहर

अनलाइन पत्रिकाका संचालक रुद्र भट्टराई खोजि खोजि मेरो लेखहरु प्रकाशन गरिदिनु 

भएकोमा। 

चोभार ब्लुज जन्मिनु भन्दा पहिले नै प्रकाशित भएका  ‘फ्लानर फेन्टासी’ धिर्बाको विदेश

यात्रा’ कथाहरु  पढेर म यसका लेखक बिक्रमभक्त जोशीसंग फेसबुकमा जोडिएको थिए।

त्यसपछि उहाँले  मेरा कथाहरु पढेर बारम्बार हौसला दिइरहनु भयो। बिक्रमजीले ‘‘तपाईका

कथाहरु राम्रा छन्। किताब निकाल्न ढिलो नगर्नुस’ नभनेको भए सायद यति चाडै मेरो यो

पहिलो कृति जन्मिने थिएन।  उहाँले नै प्रकाशक शिखा बुक्सका पुष्पराज पौडेल , सम्पादक

राजकुमार बानियासंग जुडाइदिनु भयो। यो सबै तारतम्य मिलाइदिने बिक्रमभक्त

जोशीजीलाई जति धन्यबाद दिए पनि कमि हुन्छ। मेरो पहिलो कृतिलाइ भरोसा गरेर आफ्नो

प्लेटफर्म उपलब्ध गराउनुहुने पुष्पराज पौडेलजीलाई मुरी मुरी धन्यबाद दिन चाहन्छु।

बहरगोरुको मेलो झैँ उबडखाबड मेरो लेखनलाई उत्कृष्ट सम्पादन गर्नु हुने बरिष्ट सम्पादक

राजकुमार बानियाजी प्रति गहिरो आभार प्रकट गर्दछु। 

बेला बेला मेरा कथाहरु सुनेर ‘अलि गफ लाइस क्यो’ भन्दै लेख्न उत्प्रेरणा दिने मेरी ममतामयी

आमा सधै मेरो उर्जाको स्रोत हुनुहुन्छ। श्रीमती अनिता गौतम, छोरा दिब्यश  पौडेल र छोरी

श्रेया पौडेल मेरा पहिलो पाठकहरु हुन्।उनीहरुलाई न्यानो माया छ। बिशेष आभारी छु,

साहित्यानुरागी भाई निलम पौडेलप्रति पनि जसले मलाई बारम्बार लेख्न प्रोत्साहित गरिरह्यो।

मेरा दाइहरु चेतनारायण पौडेल, दयानिधि पौडेल, तिलामणी पौडेल  र  भाइबैनीहरु कल्पना

पौडेल, खेम पौडेल र गोपाल पौडेल, महलाल पौडेल र ज्वाई नारायण पॊख्रेल र बुबुज्यु

जगतप्रसाद गौतम प्रति गहिरो आभार प्रकट गर्न चाहन्छु निरन्तर साथ र सपोर्टको लागि।

साथै मेरा अनुभूतिहरु पढेर लेख्न उर्जा दिइरहने डा होमनाथ चालिसे, नवराज न्यौपाने, तिलक

सिंह, हरि के सी, बिष्णु अर्याल, शंकरबाबु आचार्य, उत्तम गिरी, चन्द्र पौडेल,रघुनाथ  ढकाल,

देबराज तिवारी  लगायत सम्पूर्ण साथिहरुलाई हृदयदेखि नै  धन्यबाद दिन्छु। धेरै धेरै आभारी

छु, फेसबुकमा जोडिएर लेखनको लागी सधै उर्जा दिइरहने सम्पूर्ण साथीभाई तथा

आफन्तहरुलाई। 

स्वर्गीय बुवा काशिराम पौडेल प्रति समर्पित।

 विश्व पुस्तक दिवसको दिन विवेक ओझाको ऐठन पढेर सके। पढ्दै गर्दा बीच बीचमा रिंगटा लाग्ला झैँ बनायो।बिचैमा छोडौ झैँ नभएको पनि हैन। तर लेखकले कठालोमा समातेर अन्तिमसम्म नपुर्याई छोडेनन्। पढ्न झ्याउ लाग्यो भने धेरै किताब बिचमै छोडिन्छ। तर ऐठन झ्याउ लागेर हैन। डर लागेर हो। प्राकथनको दृष्य नै यति बिभत्स देखाइन्छ कि अगाडी झन् कस्तो होला भन्ने डर र कौतुहलता संगसंगै आउछ। कथाको  मुख्य पात्र बबनकुमार एक भब्य अस्पतालमा सिन्जोफ्रेनिया नामक मानशिक रोगको उपचार गराइरहेको हुन्छ। त्यो बेला उसले महाभारत पढ्ने गरेको हुनाले सपनामा ऊ कुरुक्षेत्रको लढाईमा घाइते हुन्छ। उसका दुवै हात गिडिएर भुइमा लढिरहेको अवस्थामा चिल आएर उसको छातीमा बस्छ। धपावस भने दुवै हात छैनन्। उसले निरिह भएर मृतु कुर्दै गर्दा चिलले ऊ संगैको लासको आखाँमा तिखो चुच्चोले घचघच पारेर नसासँगै डल्लो निकाल्छ। त्यो दृश्यले मलाई भनन रिंगटा लाग्ला झैँ बनायो। यस्तो विभत्स चित्र कसरि कल्पना गर्न सकेका होलान लेखकले भन्ने लाग्यो। अर्को मनले सोंच्यो लेखकले त कल्पना मात्र गरे, तर युद्दको बेला यस्ता घटनाहरु कल्पना हैन सत्य थिए। किताब पढ्दै जाँदा यस्तो लाग्यो कि युद्दको बारेमा लेखिएका किताबका पानाहरुमा मृतकका आत्माहरु लुकेर बसेका हुँदारहेछन।जब पाठकले पढ्छन, ति आत्मा जीवित बन्छन र पढुन्जेल पाठकलाई आफै मृतुको भयङ्कर कथा सुनाएर तर्साइरहन्छन । 

दाङ्गमा भएको दोहोरो भिडन्तमा बबनसिंहले श्रीमती उर्मिला र छोरा प्रल्हादलाई एकैचोटी गुमाउन पुग्छ। त्यो पनि बैबाहिक बर्षगाँठको दिन। आँखै अगाडी छोरालाई छापामारहरुले जिउदै गाडीदिन्छन  र उसलाई बन्दी  बनाउछन। बन्दी बनाइसकेपछि आफूसंगै लिएर जान्छन। यसरि छापामारको टोलिसंग हिड्दै गर्दा उसले कैयन क्रुर र अमानबिय बिभत्स घटनाहरु देख्न पुग्छ। कतै गाँउले महिलाहरु छापामारका कमान्डरहरुबाट बलात्कृत हुन्छन भने कतै राज्यको सेनाबाट। कैयौ युद्दबन्दीहरुलाई दुवै पक्षका सेनाहरुले चरम यातना दिएर मार्छन। रुखमा बानेर हातखुट्टा गिड्ने, ढुङ्गाले खुट्टा थिच्दिने, बानेर भीरबाट खसाल्ने, बन्चरोले छप्काउने जस्ता दृश्यहरु यत्रतत्र छन्। ज्वाला नाम गरेको छापामार कमान्डरले एक प्रहरी बन्दीलाई छातीमा भालाले चिरेर, हात गिडेर खुर्सानीको धुलो सम्म हालेको दृश्यले कमजोर मुटु हुनेलाई सुताउन बेर लाग्दैन। यी सबै दृश्यहरुको प्रत्यक्षदर्शी बबनले आफुपनि कतिबेला त्यस्तै गरि मोर्नु पर्ने हो भन्ने डरले छटपटीरहेको हुन्छ । राज्यका सैनिकहरुले आफु तथा आफ्नो परिबार प्रति गरेको ज्याजतिको बदला लिनकै लागि कतिपय बिद्रोही पार्टी भित्र  प्रवेश गरेका हुन्छन। तिनै मान्छेहरु झन् क्रुर बनेको यथार्थलाई देखाएका लेखकले देखाएका छन्। बन्दी बनाइएको गोकुल पछि छापामारमा लागेर सबैभन्दा क्रुर नरभंशी बन्न पुग्छ। 

कथाको कलाइमेक्स आछामको सदरमुकाम मगलसेन आक्रमण हो जस्तो लाग्यो मलाई। त्यहाँ पुगुन्जेल बबन्सिङ्ग छापामारकै एक हिस्सा बन्न पुग्छ। त्यहाँ उसलाई घाइतेहरु ओसार्ने जिम्मा दिइएको हुन्छ। त्यो घटनाको दृश्य महाभारतमा बर्णन गरिएको कुरुक्षेत्रको भन्दा विभत्स हुन्छ। बुको चिउरा खाएर सलह झैँ छापामारहरु आर्मी क्याम्पभित्र प्रवेश गर्छन र अन्ध धुन्द आक्रमण गर्छन। त्यहाँ सुतिरहेका, आत्मसमर्पण गरेका सबै सैनिकहरुलाई उनिहरुले लाइन लगाइएर गोलिले उडाउछ्न। त्यतिमात्र नभई दरबारमा रहेका कर्मचारीहरु समेतलाई बन्चरोले दाउरा चिरे झैँ टाउको चिर्छ्न। जिउदोलाई मारे मारे, मोरिसकेकालाई पनि चिन्न नसकिने गरि लाशलाई क्षतविक्षत बनाउछन। त्यो दृष्य कम्बोडियाको पोलपोटको जेनोसाइट, हिटलरले  ग्यास चेम्बरमा हालेर  यहुदीहरू पोलेको तथा इदिअमिनले मान्छेहरुको  मुटुकलेजो खाएको दृश्य भन्दा कम थिएन। 

 उपन्यासको अन्त्यतिर लेखकले यस्तो समाजको कल्पना गरेका छन् जहाँ भात खानु पनि मान्छेहरुको लागि ठुलो कुरा हुन्छ। रेस्टुरेन्टमा मान्छेको माशुबाट बनेका परिकारहरु पाइन्छन। हरेक मान्छेहरुमा केहि न केहि खोट हुन्छ। कसैको हात हुदैन, कसैको खुट्टा, कसैको कान त कसैको आँखा। मार्गरेट आटउडको 'हेन्डमेडस् टेल" उपन्यासको आधारमा बनाइएको टेली सिरिज यस्तै भिभत्स दृश्यले गर्दा मैले पुरै नहेरी बिचमै छोडेको थिए। यसमा युद्धको असरले गर्दा सिर्जेको समाजमा महिलाहरुलाई बच्चा जन्माउनकै लागि बन्दक बनाएर चरम भन्दा चरम यातना दिइएको दृश्यहरु देखाइएको छ। यो किताबलाई युएस तथा क्यानाडाका धेरै स्कुलहरुमा ब्याण्ड समेत गरिएको छ। ओझाले यो उपन्यासमा युद्दको ट्रमाले गर्दा बबन्सिहको दिमागमा परेको असर र थेरापिस्ट संग कुरा गर्दा उसले सम्झेको घटनाहरुको बर्णनलाई शुरुदेखि नै समानान्तर किसिमले अगाडी बढाएका छन्। यो प्रयोग आफैमा चुनौतीपूर्ण पनि छ। उनै  क्यानेडियन लेखिका  मार्गरेट आटउडले अर्को विश्व प्रशिद उपन्यास "एलिस ग्रास" मा यो शैलीको प्रयोग गरेकी छन् जसमा उपन्यासको मुख्य पात्रले थेरापीष्टसंग बिगतमा भएका बिभत्स घटनाहरुको  बर्णन गर्दछिन। 

लेखकले बिषयबस्तुलाई रोचक किसिमले प्रस्तुत गरेका छन्। युद्धको नेचरको बारेमा बर्णन गर्न चेस खेलको एनालोजी प्रयोग गरेका छन्। बिद्रोही संगठनको  राजाको लागि छापामारहरु सैनिक र दरबारको राजाको लागि शाहीसेनाले ज्यान आहुति दिन परेको अथार्थ चित्रण गरेका छन्। त्यो बाहेक उनले बिचबिचमा कतै मिथक प्रयोग गरेका छन् भने कतै यौन मनोविज्ञान घुसाएका छन् जसले गर्दा कथा बाचन रोचक बनेको छ।एकदिन राति बबनसिंहले सपनामा उर्मिलासंग छोरा प्रल्हादको बारेमा सोध्छ। उर्मिलाले छोराले समग्र आधुनिक हतियारलाई निस्तेज पार्ने मेशिन हो या शुत्र बनाउदै छ भन्छिन्। यसले के देखाउछ भने लेखकले प्रल्हादलाई भविष्यको एक आशाको प्रतिकको रुपमा प्रतुत गरेका छन्। उनि चाहन्छन भविष्यमा कुनै यस्तो प्रविधिको बिकास होस् जसले सम्पूर्णखाले हतियारलाई निस्तेज पार्न सकोस। तर यस्तो गम्भीर कुरा गर्दा गर्दै उट्पट्याङ्ग पनि  फ्याट्ट घुसाउछ्न कि उर्मिलाले कुरा गर्दा गर्दै उसको गुप्ताङ्गलाई च्याप्प समातेर भन्छे ,' साइन्स मास्टरको छोरा ठ्याक्कै बाउजस्तो छ। के सोंचेर घोच्याथेउ कुन्नि ?"  यस्तै यस्तै कुराहरुले कैयौ पल्ट आँशुलाई बिचमै रोकेर खित्का छोडेर हँसाउन समेत सफल छन् लेखक। 

समग्रमा यो उपन्यास युद्धको बिरुद्दमा तथा शान्तिको पक्षमा उभिएको स्तम्भ हो। धर्मयुद्ध, विश्व युद्द तथा गृहय युद्द जेसुकै भएपनि त्यसले गरेको जन धनको तुलनामा त्यसका उपलब्धिहरु नगन्य हुन्छन। यदि दशबर्षे जनयुद्दको परिणाम राम्रो हुन्थ्यो भने आजको नेपालि समाज यति कुरुप हुदैनथ्यो। लेखकले उपन्यासको अन्यमा सिर्जना गरेको 'डिस्टोपियन' समाज जस्तो हुदैनथ्यो। युटोपियन समाजको कल्पना गरेर शुरु भएको माओबादी द्वन्दले आखिर अपाङ्ग समाजको निर्माण गर्न पुग्दछ। 

भाषा उत्कृष्ट छ।घटनाहरु काल्पनिक हुन् या सत्य तथ्यको आधारमा लेखिएका हुन् त्यो लेखक आफैलाई थाहा होला। यो इतिहाँस हैन, उपन्यास हो। इतिहाँस शक्तिको बलमा लेखिन्छ। सत्य तथ्य आबश्यकता अनुरुप तोडमोड गरिन्छ। यसमा बिम्बहरुको प्रयोग बेजोड छ। पढ्दै जाँदा युद्दको बारेमा बनाइएका डकुमेन्ट्री वा कुनै हलिउडको सिनेमा हेरे झैँ लाग्छ। उपन्यासको अन्त्यतिर लेखक कतै अलमलाएका हुन् कि जस्तो भाँन भयो मलाई। तर मैले कुरो नबुझेको पनि हुन सक्छ। चन्द्रकलाको कथा अलि बढी नै हाइपोथेटिक  भयो कि भन्ने लाग्यो। समग्रमा यो  उपन्यास दमदार छ।  त्यसैले त  "ऐठन" ले विसं २०७९ को मदन पुरस्कार समेत जित्न सफल भयो। पढ्नेको मुटु काप्यो, लेख्नेको हात काप्यो कि काँपेन होला भन्ने पढुन्जेल लागिरह्यो।